Social bookmarking umożliwia łatwe zapisywanie, przeszukiwanie i udostępnianie linków do ulubionych stron WWW – wszystko za pośrednictwem prostych aplikacji online. Które tego typu usługi są najlepsze?
Kilka lat temu użytkownik, aby zachować adres ciekawej strony WWW, korzystał z mechanizmu wbudowanego w przeglądarkę. W Internet Explorerze zapamiętane linki nazwano Ulubionymi, w Firefoksie – Zakładkami. URL-e były dostępne za pośrednictwem menu na górze ekranu. Takie rozwiązanie nie było najlepsze. Internauci mieli kłopoty z odnalezieniem się w gąszczu linków. Dodawanie do listy dużej liczby bezpośrednich adresów artykułów tylko potęgowało zamieszanie.
Kolejnym problemem z Ulubionymi/Zakładkami była konieczność regularnego eksportowania URL-i do pliku. Przeglądarka przechowywała je bowiem na partycji systemowej c:. W razie awarii systemu operacyjnego i konieczności formatowania dysku dane były tracone. Funkcja eksportu tworzyła kopię bezpieczeństwa. Przesyłanie linków znajomym także było uciążliwe. Użytkownik musiał odszukać dany URL, skopiować go do okna komunikatora lub treści maila i wysłać.
Te ograniczenia zostały pokonane przez aplikacje online. W sieci pojawiły się witryny umożliwiające przechowywanie osobistych danych na serwerach oraz dzielenie się zasobami z innymi. Jednym z przejawów tego trendu był social bookmarking. Strony wykorzystujące ten mechanizm pozwoliły użytkownikom na zapisywanie ciekawych linków. URL-e stały się dostępne z każdego komputera podłączonego do sieci. Wystarczyło się zalogować. Przestało być problemem udostępnianie internetowych odkryć innym internautom.
Korzystając z zakładek online warto pamiętać, że granice między poszczególnymi rodzajami serwisów są bardzo płynne. Większość usług ma wiele zastosowań (np. del.icio.us może służyć jako źródło aktualności, a Digg jako aplikacja bookmarkingowa). Czasami wizerunek danej aplikacji zależy w większym stopniu od zabiegów marketingowych niż faktycznych funkcji (tak jest chociażby w przypadku Reddita, czasami zaliczanego do stron newsowych).
del.icio.us
Serwis del.icio.us powstał w 2003 roku z inicjatywy Joshuy Schachtera. W 2005 r. projekt został przejęty przez amerykański portal Yahoo! Obecnie ma 650 tysięcy użytkowników (dane według Quantcast, maj 2008, USA) i 170 milionów zapisanych adresów WWW (według eBizMBA). del.icio.us nie jest bynajmniej największym serwisem zakładkowym. Ale to ta witryna wyznaczyła standardy, do których nawiązują inne usługi.
Aplikacja ma bardzo prosty i przejrzysty interfejs. Na stronie głównej znajduje się lista najpopularniejszych odkryć. Można kliknąć jeden z promowanych adresów lub wybrać opcję Save this (Zapisz to), która doda wskazany URL do osobistej listy Ulubionych (konieczne jest wcześniejsze założenie konta i zalogowanie się). W prawym górnym rogu można skorzystać z wyszukiwarki archiwalnych postów.
Każdy zarejestrowany użytkownik pod adresem http://del.icio.us/login_użytkownika ma ministronę, gdzie są wyświetlane zapisane linki. Tu także znajduje się wyszukiwarka. Dodatkowo można korzystać z systemu tagów (po prawej) lub wpisać słowo kluczowe w pole adresowe (na górze ekranu). Na dole znajduje się link do kanału RSS z wpisami. Subskrypcja to najwygodniejsza forma udostępnienia swoich odkryć znajomym.
Pod koniec rejestracji del.icio.us proponuje utworzenie javascriptowej wtyczki (bookmarkletu), która ułatwia dodawanie linków do bazy. Wystarczy chwycić skrót lewym klawiszem myszy i przeciągnąć go, na przykład, na pasek zakładek osobistych Firefoksa. Link będzie miał tytuł Add to del.icio.us (Dodaj do…). Aby zapisać URL, wystarczy kliknąć bookmarklet po załadowaniu dowolnej strony WWW. Wtyczka przekieruje do del.icio.us, gdzie będzie można zmodyfikować tytuł czy dodać tagi. Po kliknięciu Save wrócimy do pierwotnej lokalizacji.
Warto także śledzić odkrycia innych użytkowników. Służy do tego narzędzie Subscriptions (Subskrypcje). Dzięki niemu można stworzyć listę interesujących nas tagów. Powiązane z nimi linki będą dostępne pod adresem http://del.icio.us/subscriptions/login_użytkownika. Oczywiście, wszystkie wpisy na tej stronie można przeglądać w czytniku RSS dzięki specjalnemu kanałowi.
Druga popularna witryna zakładkowa odwiedzana miesięcznie przez 1,1 mln użytkowników (dane Quantcast za maj 2008, USA) i zawierająca 45 milionów zapisanych adresów WWW (według eBizMBA). Jest dostępna częściowo po polsku. Na stronie głównej są wyświetlane najpopularniejsze linki (zakładka What\’s hot). Pozostałe panele to Nowe, Controversial (Kontrowersyjne) i Topowe. Tu również (jak w del.icio.us) dodawanie odkryć jest możliwe dopiero po rejestracji.
Aplikacja zachęca do korzystania z redditowych bookmarkletów, czyli javascriptowych linków, które umożliwiają dodawanie adresów do bazy użytkownika. W Firefoksie skróty wystarczy przeciągnąć na pasek zakładek osobistych. Internet Explorer wymaga ręcznego utworzenia bookmarkletu w folderze Łącza za pomocą polecenia Dodaj do Ulubionych (prawy przycisk myszy).
Dodatkowo Reddit umożliwia wklejanie przycisków w dowolnych serwisach internetowych, które ułatwiają developerom i redaktorom promowanie publikowanych treści. Aplikacja zawiera także generator kanałów RSS. Administrator może więc wkleić na swoją stronę boks z najnowszymi czy najciekawszymi linkami opublikowanymi w Reddicie.
Niestety, mechanizm zapisywania URL-ów nie jest tak dopracowany jak w del.icio.us. Po otwarciu dowolnej witryny i kliknięciu Save ładuje się podstrona Reddita, gdzie do linku można dodać opis. Niestety po kliknięciu polecenia Komentarz, które kończy całą procedurę, użytkownik nie jest przekierowywany z powrotem do strony źródłowej. Co ciekawe, antyspamowy mechanizm aplikacji pozwala na dodanie tylko jednego URL-a na 10 minut (!). Te ograniczenie, a także nieprofesjonalna polska wersja językowa sprawiają, że Reddit nie jest udanym produktem.
Ma.gnolia
Ta witryna powstała w 2006 roku. Jest bardzo podobna do del.icio.us. Umożliwia zapisywanie ciekawych linków w ramach konta użytkownika oraz przeglądanie \”odkryć\” innych internautów. Aby korzystać z serwisu, trzeba się zarejestrować. Wystarczy podać swoje OpenID, nazwę użytkownika Yahoo!, WordPressa, Facebooka lub AOL. Po zalogowaniu się zostanie wyświetlona strona główna konta.
Dodawanie odbywa się za pośrednictwem pola Add a bookmark (Dodaj zakładkę). W czasie tej procedury można dopisać do URL-a komentarz oraz wybrać opcję Keep bookmark private, aby nie publikować nowego linku.
Dostęp do zapamiętanych elementów jest możliwy poprzez menu na górze ekranu. Tu można także dołączyć do grup użytkowników o podobnych zainteresowaniach oraz przeszukać najnowsze czy najpopularniejsze odkrycia. Zakładki pochodzące od znajomych (Contacts) lub grup (Groups) są dostępne w odpowiednich kategoriach na stronie głównej konta użytkownika.
Wśród dostępnych w opcjach funkcji ma.gnolii warto wymienić integrację z blogami oraz zewnętrzny interfejs programowania aplikacji, który pozwala na dodawanie elementów serwisu do zewnętrznych witryn. Niestety, javascriptowy bookmarklet nie jest dostępny. Linki trzeba zapisywać za pośrednictwem pola tekstowego Add a bookmark. To największa wada ma.gnolii.
My Web i Yahoo! Bookmarks,
http://myweb2.search.yahoo.com i http://bookmarks.yahoo.com
Pierwszy z serwisów powstał w 2005 roku z inicjatywy amerykańskiego portalu Yahoo!. My Web zasadą działania przypomina del.icio.us. Można dodawać linki, a także udostępniać je znajomym. Każdy URL da się opisać tagami. Do aplikacji dodano wyszukiwarkę opartą na silniku Yahoo!
W 2006 portal uruchomił nowy serwis o nazwie Yahoo! Bookmarks. My Web nie był dłużej rozwijany. Bookmarks charakteryzuje się bardziej rozbudowanym interfejsem oraz możliwością katalogowania linków w folderach.
Ta ostatnia funkcja jest bardzo przydatna, a rzadko spotykana. W Yahoo! Bookmarks dodawanie folderów odbywa się za pomocą polecenia Create Folder (na liście po lewej). Poszczególne zbiory są wyświetlane nieco wyżej, podobnie jak w aplikacjach webmailowych. Dzięki tej funkcji można łatwo grupować i przeglądać powiązane tematycznie URL-e.
Społecznościowy aspekt Yahoo! Bookmarks ograniczono do zakładki Recommended (Polecane), gdzie automatycznie trafiają najpopularniejsze odkrycia. Udostępniono także wyszukiwarkę linków. Aplikacja ma rozbudowany moduł eksportu i importu URL-ów (menu Tools, czyli Narzędzia). Można przesłać adresy zapisane w del.icio.us albo zapisać zakładki w formacie IE, Firefoksa lub XML (wszystkie, z określonego katalogu lub oznaczone danym tagiem).
StumbleUpon
StumbleUpon to pasek narzędziowy, który należy zainstalować w przeglądarce. Obecnie z SU korzysta 5,3 miliona osób. Po załadowaniu nowej wtyczki wyświetli się lista kategorii, spośród których należy wybrać te najbardziej interesujące. Niestety zestawienie to jest dość chaotyczne i niekompletne.
Kolejny etap to kliknięcie przycisku Stumble! na pasku narzędziowym. Załaduje się strona wybrana losowo spośród witryn dodanych do zaznaczonych wcześniej kategorii. Jeśli wybór jest trafiony, trzeba kliknąć ikonę w postaci skierowanego do góry kciuka, nietrafiony – symbol kciuka skierowanego w dół.
Kolejne polecenia umożliwiają przesłanie ciekawego adresu znajomym oraz zapoznanie się z recenzjami danej witryny. Wszystkie wybrane linki znajdują się w kategorii Favorites. Narzędzia (Tools) pozwalają na zmianę ustawień paska narzędziowego, przesłanie informacji o niedozwolonych treściach (spam, pornografia itp.) czy modyfikację ustawień konta użytkownika.
Dodatkowe moduły aplikacji ułatwiają przeglądanie najpopularniejszych witryn (panel Websites na stronie głównej lub adres http://buzz.stumbleupon.com), profili użytkowników o podobnych zainteresowaniach (People lub http://www.stumbleupon.com/online_now.php) oraz najlepszych materiałów filmowych (Videos albo http://www.stumbleupon.com/video). Na prawo od wyników znajdują się bardzo pomocne tematyczne chmurki tagów.
Zasada działania StumbleUpon jest oparta w dużej mierze o losowość. Aplikacja \”uczy się\” gustów użytkownika i na tej podstawie próbuje zainteresować go coraz nowymi serwisami. Podobny mechanizm wykorzystuje witryna inSuggest (http://www.insuggest.com).
Furl
Odrębnym nurtem social bookmarkingu jest tak zwany clipping. Serwisy obsługujące tę funkcję pozwalają na zapisywanie nie tylko linków, ale także fragmentów (wycinków) stron internetowych. Tutaj najciekawsze rozwiązanie to Furl. Witryna powstała w 2003 r., rok później kupiła ją działająca w San Francisco firma LookSmart. Każdy zarejestrowany użytkownik Furla otrzymuje za darmo 5 GB przestrzeni serwerowej, gdzie może przechowywać kopie ulubionych stron.
Po zweryfikowaniu konta mailowego zostaniemy przekierowani do podstrony Install Furl. Tutaj można dodać do zakładek przeglądarki furlowy bookmarklet, który działa tak samo, jak javascriptowy przycisk dostępny w del.icio.us. Oprócz tego webmasterzy mogą umieszczać na stronach przyciski Furl, które ułatwiają zapisywanie URL-i.
Po otwarciu dowolnej witryny i kliknięciu Furl It załaduje się wyskakujące okienko umożliwiające zapisanie linku. URL pojawi się w archiwum (My Archive). Po kliknięciu w Source (Źródło) wyświetli się oryginalna wersja. Cached Copy pozwoli na dostęp do statycznej kopii zapisanej na serwerze Furla.
Menu Explore umożliwi zapoznanie się z najpopularniejszymi i najnowszymi odkryciami innych internautów.
Wszystkie zakładki można tagować, przypisywać im tematy (Topics), dodawać komentarze, a także inne szczegóły (imię autora, datę publikacji czy źródło). Można też oceniać URL-e (Rating) oraz oznaczać je jako przeczytane/nieprzeczytane lub publiczne/prywatne. Interfejs Furla jest wyposażony w prostą wyszukiwarkę oraz kreator kanałów RSS. Wadą usługi jest konieczność wyłączenia blokady wyskakujących okienek w Firefoksie (menu Narzędzia, polecenie Opcje, zakładka Treść).
Spurl
Serwis umożliwia zarówno zapisywanie samych linków, jak i całych stron WWW. Podstawowym elementem jest javascriptowy bookmarklet. Alternatywnie można zainstalować specjalną wtyczkę przeznaczoną dla bardziej zaawansowanych użytkowników. Po kliknięciu dowolnego linku pojawi się wyskakujące okienko.
Co ciekawe, Firefox nie traktuje go jednak jak zagrożenie. Usługa działa poprawnie bez konieczności wyłączania blokady w opcjach przeglądarki.
Użytkownicy Spurla mogą subskrybować linki w postaci kanałów RSS lub ATOM, a także tworzyć dynamiczne, oparte o JavaScript listy nagłówków, które można wklejać jako dedykowane boksy w zewnętrznych witrynach. Aplikacja umożliwia kategoryzowanie zakładek oraz eksportowanie do i importowanie z pliku HTML (dzięki temu wymiana linków z Internet Explorerem czy Firefoksem jest bezproblemowa). Panel Discover umożliwia zapoznawanie się z odkryciami innych internautów.
Clipmarks
Mechanizm Clipmarks różni się od oferowanego przez Furla czy Spurla. Tutaj można niemal w dosłownym sensie \”wycinać\” zawartość sieci – zapisywać fragmenty tekstu, zdjęcia, filmy czy pliki dźwiękowe. Na stronie głównej (po prawej) są wyświetlane najciekawsze i najnowsze wycinki. Po kliknięciu któregoś z nich obok pojawi się wybrana zawartość wraz z linkiem do oryginalnej, pełnej wersji.
Aby zacząć korzystać z serwisu, należy się zarejestrować i pobrać wtyczkę dla Firefoksa lub Internet Explorera. Po ponownym uruchomieniu przeglądarki na pasku narzędziowym pojawi się nowy skrót (Enter clip mode). Po jego kliknięciu zostanie wyświetlony dodatkowy pasek Clipmarks. Przemieszczanie wskaźnika myszy po dowolnej witrynie spowoduje pojawienie się żółtych ramek.
Wystarczy naprowadzić wskaźnik na interesujący element, kliknąć lewym klawiszem myszy (można to robić wielokrotnie), wybrać polecenie Click here when done clipping (Kliknij tutaj, kiedy skończysz zaznaczanie) i Save clip (Zapisz zaznaczenie). Po zatytułowaniu i otagowaniu wpisu należy wybrać Done. Nowe elementy pojawią się w zakładce My Clips (Moje wycinki) na stronie http://clipmarks.com/clipper/nazwa_użytkownika/.
Wśród mniej znanych witryn clippingowych można wymienić BlinkList (http://www.blinklist.com) oraz ClipClip (http://www.clipclip.org).
Kolejnym fenomenem w ramach social bookmarkingu są strony informujące o najświeższych wydarzeniach. Fenomen ten jest określany mianem społecznościowych wiadomości (social news).
Digg
Digg wystartował w 2004 roku. Jego założycielami byli Kevin Rose, Owen Byrne, Ron Gorodetzky i Jay Adelson. Według firmy badawczej Quantcast witrynę odwiedza 25 milionów unikalnych użytkowników miesięcznie (dane za czerwiec 2008, cały świat). W serwisie opublikowano już 120 milionów linków (za eBizMBA).
Na stronie głównej usługi można obejrzeć najnowsze oraz najpopularniejsze wpisy. Rangę każdego mierzy się w diggach. Im więcej użytkowników zagłosowało na dany URL, tym wyżej znajduje się on w statystyce. Aby samemu dodawać ciekawe adresy, trzeba się zarejestrować. Ta procedura jest dość uciążliwa, bo aplikacja nie akceptuje kont mailowych w domenie .pl.
Po zalogowaniu na górze ekranu pojawi się polecenie Submit New (Dodaj nowe). Tu wystarczy podać adres, wybrać typ (artykuł newsowy, wideo, obraz), wpisać tytuł, opis oraz kategorię. Aplikacja sama wyszuka i pokaże ewentualne duplikaty. Jeśli materiał został już dodany, najlepiej zrezygnować z ponownego jego zapisywania. Gdy zasobu nie ma na liście, trzeba kliknąć przycisk Totally original, I swear! (Na pewno oryginalne, przysięgam!).
Aktywność użytkownika jest rejestrowana w panelu History (Historia), w zakładce My Profile (Mój profil). Tu można obejrzeć wszystkie dodane do Digga linki, a także oddane głosy oraz komentarze. Jest też dostęp do informacji na temat działalności osób ze swojej listy kontaktów. W ustawieniach (Settings) można zmieniać zasady dotyczące prywatności.
Technorati
Ta witryna koncentruje się na publikowaniu linków do ciekawych wpisów w sieciowych blogach. Obecnie może pochwalić się prawie 9 milionami unikalnych użytkowników miesięcznie (dane Quantcast za czerwiec 2008, cały świat) oraz 75 milionami zapisanych linków (według eBizMBA).
Technorati koncentruje się nie na promocji poszczególnych artykułów, ale całych blogów (dzięki głosom użytkowników zdobywają one tak zwany Autorytet).
