Mapy internetowe

Rośnie konkurencja dla papierowych map i atlasów. W internecie przybywa serwisów, które oferują interaktywne mapy oraz zdjęcia satelitarne wysokiej jakości.

Z tradycyjnymi mapami wiąże się kilka problemów. Najpierw trzeba je gdzieś kupić. Często już w księgarni okazuje się, że mapa, która nas interesuje, została wykonana kilka lat wcześniej i zawiera liczne błędy. Przy każdym użyciu trzeba będzie ją rozkładać, a następnie złożyć – to drugie bywa sztuką znacznie trudniejszą.

Dlaczego warto się zainteresować mapami internetowymi? Ponieważ są wygodne w użyciu i (prawie) zawsze aktualne. Funkcjonalnością znacznie przewyższają swoje papierowe odpowiedniki, a przy tym najczęściej są darmowe.

Google Maps, czyli wszystko w jednym

Nasz przegląd rozpoczniemy od serwisu, który wywołał spore zamieszanie na początku 2005 r. Mowa oczywiście o Google Maps (http://maps.google.com). Przez ostatnie dwa lata serwis ten zdobył olbrzymią popularność, wyznaczając nowe standardy w dziedzinie internetowej kartografii.

Google Maps to w dużym skrócie mapa zintegrowana z wyszukiwarką. Mapa o tyle niezwykła, że obejmująca swoim zasięgiem praktycznie całą kulę ziemską. Google Maps to również wysokiej jakości zdjęcia satelitarne, dzięki którym każdy może obejrzeć świat z lotu ptaka. Jak to wygląda w praktyce?

Po otwarciu w przeglądarce głównej strony serwisu zobaczymy mapę Stanów Zjednoczonych, pole wyszukiwania i kilka przycisków. Mapę można przesuwać myszką bądź strzałkami klawiatury, natomiast do regulacji skali służy pionowy suwak albo kółko myszy. Do wyboru są trzy tryby wyświetlania: standardowa mapa, zdjęcia satelitarne oraz kombinacja dwóch poprzednich trybów – widok hybrydowy. Oglądany fragment mapy można w każdej chwili wydrukować albo też utworzyć do niego odnośnik (aby np. pokazać go znajomym).

Ważnym elementem serwisu jest inteligentna wyszukiwarka. Co to oznacza? Załóżmy, że chcemy zjeść pizzę w Nowym Jorku – wpisujemy w polu wyszukiwania np. \”pizza in New York\”. Po chwili pojawia się plan Nowego Jorku z zaznaczonymi punktami oraz szczegółowa lista nowojorskich pizzerii. Po kliknięciu któregoś z punktów ukaże się okienko, a w nim adres i telefon lokalu, odnośnik do strony WWW, ocena jakości usług, opinie klientów i przyciski ułatwiające wyznaczanie trasy do wybranego punktu. To kolejna, warta wzmianki funkcja.

Z Google Maps szybko zaplanujemy trasę z punktu A do B i wydrukujemy szczegółowy plan podroży. Jak to zrobić? Należy kliknąć przycisk Get directions pod polem wyszukiwania, a następnie podać adresy punktu początkowego i docelowego. Google Maps oferuje ponadto kilka innych przydatnych opcji, takich jak zaznaczanie na mapie dowolnych punktów czy tworzenie własnych planów miast.

Wprawdzie to tylko skromna próbka możliwości serwisu Google, ale chyba nikogo nie trzeba teraz przekonywać o tym, jak wielki potencjał tkwi w internetowych mapach. Google Maps cierpi jednak na brak danych. Opisane możliwości dostępne są w pełni tylko dla dziewięciu krajów, wśród których nie ma, niestety, Polski. Polacy muszą się zadowolić samymi mapami i zdjęciami satelitarnymi, które dla większych miast i kilku regionów kraju są dość dokładne.

Kolejny zarzut wiąże się z wybranym przez Google odwzorowaniem kartograficznym. Wystarczy zerknąć na Grenlandię, aby zauważyć, że coś tu nie gra. Od kiedy Grenlandia ma większą powierzchnię od Ameryki Południowej? O Antarktydzie lepiej nie wspominać.

Globusa Google Maps na razie nie zastąpi, jednak może stanowić wzór dla wszystkich serwisów kartograficznych ze względu na świetny interfejs oraz mnogość funkcji. Dopóki jednak funkcje te są dla naszego kraju niedostępne, bardziej przydatne mogą się okazać inne mapy.

Mapy Polski

Poza Google Maps w polskim internecie znajdziemy kilkanaście serwisów oferujących interaktywne mapy Polski. Do najbardziej popularnych należy Mapa.Szukacz.pl (http://mapa.szukacz.pl), znany wcześniej jako Pilot.pl. Użyte w nim mapy pochodzą z programu nawigacyjnego AutoMapa (http://www.automapa.com.pl), są zatem dokładniejsze od map Google. Nawet w niewielkich miejscowościach widoczna jest sieć ulic, zaznaczono też ulice jednokierunkowe.

Po mapie poruszamy się podobnie jak w Google Maps, choć brakuje tutaj obsługi klawiatury i możliwości regulowania powiększenia kółkiem myszy. Tak samo jak w Google Maps możemy wydrukować oglądany fragment, utworzyć do niego link, zaznaczyć dowolny punkt i odczytać jego współrzędne geograficzne. Okienko Pokaż na mapie umożliwia odnalezienie konkretnych miejscowości, ulic i placów.

Nieco większe możliwości oferuje internetowa mapa firmy Emapa (http://mapa.emapa.pl). Obejmuje swoim zasięgiem całą Europę, ale jej zawartość jest podobna – drogi (z uwzględnieniem ulic jednokierunkowych), koleje, zabudowa, zieleń oraz hydrografia. Więcej jest natomiast opcji wyszukiwania – można podać kod pocztowy oraz numer ulicy.

Kolejne serwisy są bardziej rozbudowane. Główna różnica polega na dodaniu do mapy tzw. punktów użyteczności publicznej (POI). Są to sklepy, bankomaty, restauracje, apteki, kościoły i wiele innych obiektów, których często szukamy.

Serwis GdzieJest.pl (http://www.gdziejest.pl), podobnie jak dwa poprzednie, umożliwia swobodne przeglądanie mapy oraz wyszukiwanie konkretnych adresów (województwo, miasto, ulica, numer). Jeśli podany adres uda się znaleźć, na mapie pojawiają się obiekty z wybranej kategorii (jest ich 10): bankomaty, stacje benzynowe, restauracje, kina itd.

Wadą GdzieJest.pl jest niewygodna nawigacja i brzydka oprawa graficzna mapy. W mniejszych powiększeniach poruszanie się po mapie bywa dodatkowo utrudnione ze względu na brak nazw przy dużych miastach. Nie bądźmy zaskoczeni, gdy w miejscu Łodzi zobaczymy Brzeziny, a zamiast Warszawy – Ząbki.

Znacznie korzystniej na tym tle wypada serwis TrafDo.pl (http://www.trafdo.pl). Wprawdzie dane pochodzą z tego samego źródła (http://www.imagis.pl), ale mapa wygląda dużo lepiej i jest bardziej czytelna. Podobnie jak w GdzieJest.pl, możemy szukać adresów oraz rozmaitych obiektów. Wyszukiwarka TrafDo.pl, wzorem Google Maps, składa się z jednego pola, dzięki czemu szukanie jest prostsze i bardziej intuicyjne. Przydatna może być tez lista odnośników do planów wybranych miast, dostępna pod linkiem Plan.

Nastepna mapa, którą warto poznać, stanowi cześć internetowego serwisu Panoramy Firm (http://mapa.pf.pl). Ze względu na archaiczny interfejs i mało estetyczną oprawę graficzną nie nadaje się raczej do swobodnego przeglądania, pod kilkoma innymi względami jest jednak bezkonkurencyjna.

Po pierwsze umożliwia wyszukiwanie w bazie Panoramy Firm, liczącej ponad milion firm i instytucji. Można tu znaleźć dosłownie wszystko: od restauracji, przez warsztat samochodowy, do słynnego polskiego hydraulika. Wystarczy wybrać branżę, podać dowolny adres i określić maksymalną odległość do poszukiwanych firm.

Podobnie jak w Google Maps, pojawia się mapa z zaznaczonymi punktami, które spełniają nasze kryteria, oraz szczegółowa lista zawierająca adresy, telefony, a w niektórych przypadkach link do wizytówki z opisem i ofertą firmy.

Każda pozycja listy zawiera też odnośnik Zaplanuj trasę. Po jego kliknięciu zobaczymy mapę z wytyczoną trasą od podanego przez nas adresu do wybranej firmy, a także szczegółowy plan podroży z wyszczególnieniem wszystkich manewrów.

Z mapą Panoramy Firm możemy zaplanować trasę łącząca dowolne dwa lub więcej punktów w obrębie całej Polski. Można wybrać typ transportu (pieszy i samochodowy), rodzaj dróg, którymi chcemy się poruszać (główne i wszystkie), oraz ustalić średnią prędkość, na podstawie której zostanie obliczony średni czas pokonania trasy. Jak widać, mapa Panoramy Firm potrafi sporo.

Przy planowaniu podroży można też korzystać z serwisu mapowego portalu INTERIA.PL (http://map24.interia.pl). Jest to polska wersja serwisu Map24.com, który oferuje szczegółowe mapy i plany miast obejmujące obszar Europy, Środkowego Wschodu, Ameryki Północnej i Południowej oraz Australii. Jego możliwości zbliżone są do tego, co oferuje Google Maps. Mamy tutaj mapy, zdjęcia satelitarne, widok hybrydowy i mniej więcej taki sam sposób obsługi.

To, co wyróżnia Map24 spośród innych serwisów, to widok trójwymiarowy, w którym mapę można oglądać pod dowolnym kątem. Aby wyznaczyć trasę, należy wpisać w odpowiednie pola adresy: początkowy i końcowy, a następnie kliknąć przycisk Trasa. Następnym krokiem jest ustawienie rożnych parametrów wyszukiwania, takich jak rodzaj trasy (najkrótsza, najszybsza), typ transportu (pieszy, samochodowy), styl opisu itp.

Można też wybrać omijanie płatnych dróg, autostrad i promów oraz ustalić średnie prędkości dla dróg różnej kategorii. Klikamy przycisk Dalej i po chwili otrzymujemy szczegółowy plan podroży, a na mapie pojawia się wyznaczona trasa.

Co ciekawe, Map24 umożliwia przebycie całej drogi bez ruszania się sprzed komputera. Po wciśnięciu przycisku odtwarzania w okienku Podglad trasy, czerwony punkt z wybraną przez nas prędkością przemierzy wyznaczoną trasę od początku do końca. Map24 zawiera też wszystkie funkcje znane już z poprzednich serwisów. Jedyny minus to niewielka ilość punktów użyteczności publicznej.

Ostatni godny uwagi serwis z mapami Polski to przygotowany przez Główny Urzad Geodezji i Kartografii Geoportal (http://www.geoportal. gov.pl). Wprawdzie wszystkie jego funkcje dostępne będą dopiero w 2008 r., ale już dziś możemy w nim przeglądać mapy podzielone na pięć kategorii: Ortofotomapy (mapy stworzone ze zdjęć satelitarnych i lotniczych), Numeryczny Model Terenu, Rastrowe Mapy Topograficzne, Baza Danych Ogólnogeograficznych oraz Wektorowa Mapa Polski.

Niestety urzędowe korzenie Geoportalu sprawiają, że poruszanie się po serwisie może sprawiać pewne kłopoty. Długie techniczne opisy z pewnością zainteresują amatorów geodezji i kartografii, ale nie przeciętnego internautę, który zamiast tego wolałby jakakolwiek instrukcję obsługi.

Systemy informacji geograficznej

Kilka słów poświecimy systemom informacji geograficznej (GIS). Są to systemy służące do wprowadzania, gromadzenia, przetwarzania oraz wizualizacji danych geograficznych. Dane geograficzne to pojęcie bardzo ogólne. Może to być sieć drogowa, ale też np. gęstość zaludnienia, typy gleb czy warunki klimatyczne na wybranym obszarze.

Analiza tych danych pomaga udzielić odpowiedzi na przeróżne pytania, np. którędy poprowadzić nową drogę, aby skorzystało z niej jak najwięcej ludzi przy jednoczesnej minimalizacji kosztów budowy?

Przeprowadzanie analiz i badań w oparciu o dane geograficzne to właśnie podstawowa funkcja systemów informacji geograficznej. My możemy traktować GIS jako kolejne mapy, tyle że przekazujące większą ilość informacji. Obecnie w polskim internecie znajdziemy kilka takich systemów obejmujących swoim zasięgiem miasta bądź większe regiony.

Podstawową różnicą w stosunku do opisanych wcześniej map Polski jest możliwość wyboru wyświetlanych warstw tematycznych. Sami decydujemy o tym, co chcemy zobaczyć na mapie, np. drogi i koleje albo podział administracyjny, albo tylko rzeki i jeziora.

Możemy też skorzystać z wielu opcji wyszukiwania. Wszystkie systemy tego typu wymagają niestety zainstalowania dodatkowych wtyczek, które przeważnie działają tylko w Internet Explorerze.

Plany miast

Oprócz map Polski i systemów informacji geograficznej, w sieci znajdziemy też plany poszczególnych polskich miast. Warto z nich korzystać, ponieważ są dokładniejsze i częściej aktualizowane niż plany dostępne w mapach całej Polski. W wielu znajdziemy nowatorskie pomysły, np. umieszczenie na mapie przystanków komunikacji miejskiej z kompletnymi rozkładami jazdy. Integralną częścią wielu planów jest także baza firm i instytucji działających na terenie danego miasta.

W tabeli zebraliśmy odnośniki do interaktywnych map większych miast polskich (powyżej 100 tys. mieszkańców). Ze względu na duże różnice w funkcjonalności trudno je ze sobą porównywać. Wiele planów znajdziemy w sieci portali miejskich NaszeMiasto.pl (http://www.naszemiasto.pl). Są proste w obsłudze, a przy tym zawierają wszystko, co przydaje się najczęściej (m.in. linie komunikacyjne, katalog firm i obiektów).

Jeśli interesuje nas większa dokładność oraz szczegółowe informacje o drogach, budynkach i innych obiektach, warto skorzystać z map udostępnianych przez poszczególne urzędy miejskie (to te ze skrótem \”um\” w adresie). Zdarzają się też serwisy, w których znajdziemy zdjęcia satelitarne i lotnicze – np. mieszkańców Warszawy mogą zainteresować dwie ortofotomapy z 2005 i 1945 r. dostępne pod adresem http://mapa.warszawa.um.gov.pl.