Warsztat freelancera

Wolny strzelec to szczególnie atrakcyjna forma pracy dla projektantów stron WWW. Rola wolnego strzelca nie narzuca bowiem ani sztywnego czasu pracy, ani tym bardziej górnej granicy osiąganych dochodów. W tym artykule przyjrzymy się warsztatowi pracy freelancera i odkryjemy wszystkie zalety oraz wady prowadzenia takiej działalności.

Wolnym strzelcem (ang. freelancer)
nazywa się osobę,
która pracując w określonym
zawodzie, nie jest jednocześnie związana
na stałe z żadną firmą. Liczba profesji,
które można objąć tym terminem, jest
wbrew pozorom dość krótka. Wolnymi
strzelcami bywają dziennikarze, fotografowie,
pisarze, doradcy czy wreszcie
artyści. Termin wolny strzelec odnosi się
do pracy umysłowej, której wynikiem jest
najczęściej unikalne dzieło.
W powyższe ramy doskonale
wpasowuje się zawód projektanta stron
internetowych. Określenie dzieła powstałego
w wyniku pracy freelancera jest
bardzo proste. Będzie to strona WWW,
sklep internetowy, wypozycjonowanie
strony czy zaprojektowanie jej wystroju
graficznego.

Większość obecnie realizowanych
projektów stron internetowych tworzy
się w celach promocyjnych produktu lub
firmy. Znane jest bowiem powiedzenie,
że jeżeli nie ma cię w internecie, to
jakbyś nie istniał. Znaczna większość firm
zainteresowanych stworzeniem serwisu
internetowego pierwsze kroki kieruje
w stronę agencji interaktywnej, czyli
firmy, która zajmie się realizacją koncepcji
marketingowej zleceniodawcy.

Celowo nie używamy tu terminu „tworzenie stron
WWW”, gdyż motywem przemawiającym
za stworzeniem strony jest osiągnięcie pewnego efektu marketingowego, jakim jest np. napływ nowych klientów
i polepszenie relacji z już istniejącymi partnerami. Oczywiście, by ten cel osiągnąć,
konieczne jest zarówno stworzenie serwisu, jak i jego późniejsza promocja.

Tylko bardzo mała liczba firm decyduje się na usługi wolnego strzelca. Ma to związek z trudnymi do rozwiązania kwestiami – promocją, zaufaniem i podejściem do takiego wykonawcy. Zawód wolnego strzelca jest ponadto słabo zakorzeniony w polskiej tradycji.

Znacznie łatwiej jest zlecić wykonanie strony firmie, która ma takie atuty jak siedzibę i wsparcie techniczne. Bywa, że freelancer musi bezpośrednio rywalizować z agencjami interaktywnymi w celu pozyskania klienta, lecz jak dowiesz się z dalszej części artykułu, nie jest to wcale
regułą.

Pierwsze kroki

Rozpoczynanie pracy od zera to
bardzo trudne zadanie, gdyż wartość
wolnego strzelca na rynku zależy od
jego dotychczasowych dokonań i opinii
klientów. Wolny strzelec to osoba z krwi
i kości. W odróżnieniu od firmy, wolny
strzelec jest identyfikowany po swoim
imieniu i nazwisku, czasami pseudonimie.
Firmy na ogół składają się z wielu
pracowników.

Naturalnie jedni z nich są
lepsi w tym co robią, a inni nieco gorsi.
Każdy projekt realizowany przez tę samą
firmę jest zatem zrobiony w inny sposób,
w zależności od dobranego zespołu.
W przypadku wolnego strzelca efekty
jego pracy idą na jego konto. Dotyczy to
szczególnie wszystkich słabości i bolączek
zrealizowanego projektu.

Aby zostać wolnym strzelcem, same chęci nie wystarczą. Potrzebne jest również dobre portfolio. Niezbędne jest
w tym celu stworzenie strony internetowej, pełniącej rolę wizytówki. Taka strona powinna zawierać spis dotychczas wykonanych prac oraz przynajmniej ogólnikowo nakreślony zakres własnych umiejętności. Na witrynie autorskiej zdecydowanie nie należy umieszczać przykładowego cennika ani tym bardziej
publikować reklam. Dobrze jest posługiwać się też pełnym imieniem i nazwiskiem.

Nie jest prawdą, że w zdobyciu
zlecenia pomaga umieszczenie zdjęcia,
czy CV. Wolni strzelcy nie są kandydatami na określone stanowisko, a osobami
ocenianymi wyłącznie po efektach ich pracy. Wyuczony zawód nie stanowi
żadnej karty przetargowej, stąd wolnymi strzelcami bardzo często zostają studenci,
będący jeszcze w trakcie nauki. Wygląd strony autorskiej zależy od
przyjętej specjalizacji. Jeżeli twoim głównym atutem jest umiejętność projektowania
grafiki na potrzeby stron WWW, warto stworzyć stronę, która będzie bardzo
atrakcyjna wizualne. Można stosować animacje Flash, lecz z umiarem godnym profesjonalisty. Jeżeli w projektach stron stawiasz na skuteczny przekaz, pochwal się stronami i aplikacjami internetowymi
o znikomej ilości grafiki.

Miejsce pracy

Wolny strzelec, jak samo określenie wskazuje, nie jest przywiązany do jednego miejsca. Pracuje, gdzie chce. Chociaż nie jest to do końca prawda. Wolny strzelec ma do wyboru dwie lokalizacje: dom, w którym mieszka lub lokal w biurowcu. W obu przypadkach wolny strzelec pracuje zdalnie. Pracodawcę od zleceniodawcy
odróżnia to, że ten ostatni nie musi zapewnić warunków koniecznych
do realizacji zlecenia. Większość wolnych strzelców pracuje w domu. Są i tacy, którzy wynajmują biuro w okolicach centrum miasta. Oba rozwiązania mają wady i zalety, dlatego wybór nie jest oczywisty.

Z początku wielu wolnych strzelców pracuje w domu. Ma to uzasadnione ekonomicznie,
gdyż pozwala wyeliminować wiele kosztów związanych z czynszem za biuro, opłatą za elektryczność, czy internet. W domu istnieje już zwykle niezbędna infrastruktura oraz osobne, wydzielone pomieszczenie lub jego część.
Koszt w postaci wzrostu rachunków za prąd i dostęp do sieci jest w zasadzie
pomijalny.

Warsztat pracy freelancera

Jednym z nieodłącznych elementów
pracy informatyka jest sprzęt i oprogramowanie.
Powszechnie uważa się, że
to umiejętności decydują o szybkości
realizacji zlecenia, a nie wydajność komputera,
na którym pracuje informatyk.
O ile jest tak faktycznie na pierwszym,
początkowym etapie działalności, to
jednak dobry sprzęt znacząco zwiększa
wydajność pracy. Nie bój się czerpać korzyści
ze swojej pracy i stale dostosowywać
pomieszczenie, w którym pracujesz,
do swoich wymagań.

Stanowisko pracy

W pracy każdego informatyka stanowisko
pracy odgrywa ogromne znaczenie.
Nie tylko musi być przyjazne,
lecz także ergonomiczne. Konieczne jest
zadbanie o wygodne krzesło podpierające
plecy, odpowiednio duże biurko
oraz dobrą wentylację pomieszczenia.
Oprócz otwierania okien, w lecie
przyda się także klimatyzacja. Koszt
instalacji takiego rozwiązania znacząco
spadł w ostatnich latach. Klimatyzacji
nie należy traktować jako zbędny
luksus, a sposób na zapewnienie odpowiedniego
mikroklimatu pomieszczenia pracy. Umysł pracujący przy wysokich
temperaturach jest znacznie mniej
wydajny i szybciej się męczy.

Sprzęt

Praca projektanta stron WWW
jest czysto wirtualna, gdyż polega na
stworzeniu, przetestowaniu i wdrożeniu
wirtualnej strony internetowej dla klienta.
W każdym z tych etapów ogromne
znaczenie odgrywa komputer, który
służy do stworzenia wszystkich etapów
serwisu.

Niektórzy developerzy stawiają maszyny
symulujące pracę serwera WWW
we własnym domu. Są to serwery oparte
o dokładnie takiego samo oprogramowanie,
jak na serwerze u providera.
Serwerem może być stary, nieużywany
komputer. Ważne, by środowisko, na
którym pracujesz, było możliwie najbardziej
zbliżone do tego, co znajduje się na
serwerze docelowym. Najczęściej więc
będziesz pracował pod kontrolą Debiana
czy innej dystrybucji Linuksa. Jeżeli własny
serwer jest poza twoim zasięgiem,
zamiast niego możesz zainstalować
serwer WWW (Apache), bazę danych (np.
MySQL) i język programowania (np. PHP)
na zwykłym pececie.

Ponieważ edytor graficzny Adobe
Photoshop nie zadziała na Linuksie,
siłą rzeczy stajesz przed koniecznością
zainstalowania na komputerze systemu
Windows (alternatywnie Mac OS, choć to
dodatkowo podwyższa koszty). Nie ma
szczególnych wymagań co do sprzętu,
którym powinien posługiwać się projektant.
Ach, Photoshop CS3 nie ruszy bez
1 GB pamięci RAM na pokładzie.

Praca wielomonitorowa

Na przestrzeni ostatnich trzech lat
ceny monitorów ciekłokrystalicznych
znacząco spadły. Powodem takiego stanu
rzeczy jest upowszechnienie się płaskich
monitorów do tego stopnia, iż obecnie
nie ma już w sprzedaży monitorów CRT
(kineskopowych). Rozwój technologii
spowodował, że monitory LCD reagują
na zmianę koloru szybciej, a i odwzorowanie
barw – szczególnie problematycznej
czerni – jest lepsze. Praca projektanta
stron WWW jest jedną z tych, gdzie
dodatkowa przestrzeń robocza byłaby
wskazana. Pierwszy z brzegu przykład to
projektowanie wystroju strony w Photoshopie.

Powierzchnia edytowanej strony jest stale zakrywana przez pasek
narzędziowy czy z warstwami.
Gdyby zastosować znacznie szerszy
monitor, problem byłby rozwiązany, gdyż
wszystkie paski zmieściłyby się bez zasłaniania
obiektu pracy. Niestety, ceny monitorów
większych niż 19” są nadal bardzo
wysokie. Na rynku co prawda dostępne
są monitory szerokokątne, lecz jakość
odwzorowania kolorów jest w nich słaba.
Służą one głównie do oglądania filmów
i gier. Twoim celem jest natomiast projektowanie
grafiki oraz stron WWW, stąd
odwzorowanie barw ma duże znaczenie.

Dlatego powinieneś wybierać spośród
monitorów z wyższej półki, czyli modeli
przeznaczonych dla grafików.
Monitory LCD wyposażone są
w różne matryce. W zależności od ich
rodzaju, panel LCD ma różne parametry
użytkowe. Szybkie matryce TN mają
najgorsze odwzorowanie barw i małe
kąty widzenia. Są panelami najtańszymi.
Z kolei monitory wyposażone w matryce
MVA, PVA i IPS stanowią kompromis
pomiędzy szybkością i odwzorowaniem
kolorów. Ponieważ ceny monitorów
profesjonalnych są bardzo wysokie, warto
szukać rozwiązań z klasy półprofesjonalnej.

Praca wielomonitorowa polega na połączeniu
wielu monitorów w taki sposób,
aby możliwe było płynne przechodzenie
pomiędzy nimi. Jeżeli podłączysz dwa
monitory, możliwe będzie projektowanie
strony WWW w Photoshopie na jednym
monitorze i umieszczenie pasków narzędziowych
programu na drugim. Kolejnym
przykładem jest programowanie. Na jednym
monitorze można pisać kod źródłowy
strony WWW, natomiast na drugim
mieć otwartą przeglądarkę wyświetlającą
wyniki pracy programu.

W ten sposób
można do dwóch monitorów dodać
trzeci. Może on służyć do obsługi klienta
FTP lub wyświetlać program pocztowy
z aktualnymi e-mailami. Oczywiście
zastosowanie poszczególnych monitorów
i ich liczba może być dowolna, a to są
tylko przykłady.

Praca z dwoma monitorami wymaga
karty graficznej wyposażonej w dwa
wyjścia. Dla zapewnienia najwyższej
jakości generowanego obrazu warto
podpinać monitory LCD tylko do wyjść
cyfrowych. Jeżeli zamierzasz podłączyć
do komputera więcej niż dwa monitory,
konieczny będzie zakup dodatkowej
karty graficznej. Co ciekawe, nowoczesne
płyty główne pozwalają na uruchomienie
nawet trzech niezależnie pracujących kart
graficznych.

Technologie nVidia SLI i ATI Cross-
Fire pozwalają na łączenie dwóch kart
graficznych w jeden kombajn do obsługi
gier. Wyłączając obsługę tych technologii,
można korzystać z 4 wyjść cyfrowych należących
do dwóch kart graficznych, a co
za tym idzie – oglądać obraz wyświetlany
na czterech monitorach. Alternatywą dla
tego rozwiązania są bardzo drogie karty
2D firmy Matrox.

Tablet

Tablet to narzędzie niezbędne dla
grafików, pozwalające na rysowanie
specjalnym piórkiem, tak jak np. ołówkiem
na kartce papieru. Dzięki takiemu
rozwiązaniu możliwe jest precyzyjne
rysowanie kształtów w programach
graficznych. Piórko może też służyć jako
swoisty substytut myszy. Parametry
tabletu zależą od jego ceny. Im większa
powierzchnia rysowania, tym tablet
jest droższy. Kolejnym parametrem jest
czułość nacisku piórka.

Tablica

Tablica suchościeralna to jeden z tych
wynalazków, do których wielu projektantów
ma awersję. Najpewniej związane
jest to ze złymi doświadczeniami związanymi
ze szkolnymi tablicami. Jak się
okazuje, tablica jest jednym z najlepszych
narzędzi w dłoni projektanta. Nakreślenie
struktury projektu strony WWW
czy propozycji grafiki zajmuje bardzo
mało czasu. W odróżnieniu od papieru,
dokonywanie zmian jest proste. Do
zmazywania możesz wykorzystać zwykłą
szmatkę lub specjalną gąbkę. Ponadto
biała tablica nie brudzi i nie pyli tak jak
tradycyjna.

Oprogramowanie

Praca na legalnym oprogramowaniu
jest koniecznością. Warto o tym wspomnieć,
gdyż nasz kraj jest zagłębiem
piractwa.

Do sprawnej pracy będzie nam
potrzeby system operacyjny, pakiet
biurowy i program graficzny (najpewniej
Adobe Photoshop, chociaż z początku
może wystarczyć i darmowy GIMP).
Ponieważ Photoshop pracuje wyłącznie
na platformach Mac OS i Windows,
konieczne będzie dokonanie wyboru
między tymi dwoma systemami. Koszt
aplikacji przekracza 3000 zł. To dużo,
dlatego na jego zakup trzeba będzie
przeznaczyć cały zysk z kilku pierwszych
zleceń.

Do programowania w zasadzie
nie jest potrzebny komercyjny edytor.
Ideałem byłoby jednak zintegrowane
środowisko programistyczne (ang. IDE).
Taki program można wykorzystać również
do tworzenia szablonów HTML oraz
stylów CSS.

Strony internetowe projektowane
przez wolnego strzelca muszą być zgodne
ze standardami, a przede wszystkim
wyglądać jednakowo we wszystkich
najpopularniejszych przeglądarkach, czyli
Internet Explorerze, Firefoksie i Operze.
Do debugowania stron po stronie przeglądarki
można wykorzystać doskonałego
Firebuga (http://www.getfirebug.com).

Samorozwój

Informatyka jest jedną z najszybciej
rozwijających się dziedzin wiedzy. Dobry
specjalista podąża za nowymi technologiami,
dobierając taki ich zestaw, aby
zawsze móc swobodnie rywalizować
o pracę z innymi specjalistami w branży.
Samorozwój należy traktować jako
nieodłączną część pracy i poświęcać na
niego co najmniej 10% czasu spędzanego
przed komputerem. W przypadku
wolnych strzelców konieczna jest
samodyscyplina. Jeżeli sam nie zadbasz
o motywację, nikt nie zrobi tego za
ciebie.

Doskonałym źródłem wiedzy o nowych
technologiach i technikach są zagraniczne
serwisy internetowe, takie jak
sitepoint.com czy alistapart.com. Książek
na tematy związane z tworzeniem stron
należy szukać zarówno na witrynach
polskich wydawnictw, jak i zachodnich.
Niestety, ze względu na bardzo niską
opłacalność tłumaczenia i publikacji
specjalistycznych książek z dziedziny
informatyki, bardzo wiele atrakcyjnych
tytułów nigdy nie ukazuje się na rynku
polskim.

Jednak wbrew pozorom książka informatyczna
kupiona w USA wcale nie musi
być droższa niż jej polski odpowiednik.
Co ciekawe, wiele książek wydanych po
angielsku jest wręcz tańszych, nawet po
doliczeniu kosztów przesyłki. Tutaj należy
polecić księgarnię internetową amazon.
com, która ma duże doświadczenie
w wysyłaniu zamówionych towarów do
Polski.

Przy przeglądaniu stron zachodnich
wydawnictw warto zwrócić uwagę na
wersję elektroniczną wybranych tytułów.
Takie książki są przede wszystkim tańsze,
nawet pomimo faktu, że e-booki prędzej
czy później trzeba wydrukować, aby móc
z nich wygodnie korzystać. Koszt druku
e-booka nie musi jednak być wysoki.
Wystarczy zakupić drukarkę o odpowiednio
dużych pojemnikach z tuszem.

Stosunek liczby wydruków do ceny tuszu
jest bardzo atrakcyjny. Polecić można
także drukarki laserowe. Warto jednak
zwrócić uwagę na koszt wydruku strony
na jednym tonerze. Wiele firm wypuszcza
tanie modele laserówek, dorabiając
na sprzedaży drogich i niskowydajnych
tonerów.

Małe i duże zlecenia

Warto oceniać każdy projekt pod pod kątem ilości
czasu, którą trzeba na niego poświęcić. Jeżeli nie
masz żadnego innego źródła dochodu, to konieczne
staje się odpowiednie dobieranie zleceń. Najbardziej
korzystne jest wykonywanie jednocześnie kilku małych
zleceń i jednego dużego. Większe zlecenia mają
tę wadę, iż przynoszą dochód po znacznie dłuższym
okresie czasu, niż te małe.

Pojawia się oczywiste pytanie, dlaczego należy
wykonywać kilka zleceń naraz, a nie jedno po drugim.
Niestety, nie jest fizycznie możliwe zapewnienie
ciągłej pracy przy jednym zleceniu. Każdy kontakt
z klientem to czas, którego potrzebuje on na przygotowanie
odpowiedzi. Zazwyczaj klient traktuje stronę
WWW jako dodatek do dotychczasowej działalności
i może na nią przeznaczyć bardzo ograniczoną ilość
czasu.

Każdy kolejny etap realizacji witryny oznacza
konieczność odbioru przez klienta i akceptacji. Czy to
po opracowaniu specyfikacji, projektu graficznego,
czy oprogramowania, zawsze to ty będziesz czekać
na kolejny krok ze strony klienta. Wszystkie etapy
realizacji projektu rozciągają się w czasie i nie jest
możliwe ich skrócenie.

Aby nie marnować czasu na
czekanie, staraj się realizować kilka projektów jednocześnie.
W większości przypadków każdy z realizowanych
aktualnie projektów jest na innym etapie, dzięki
czemu twoja praca staje się bardziej urozmaicona.

Podsumowanie

Praca wolnego strzelca ma niezaprzeczalne
korzyści w postaci swobody, wyższych
zarobków oraz nienormowanego
czasu pracy. Z kolei praca normowana, na
etat, choć oferuje niższe zarobki, pozwala
na rozgraniczenie sfer życia prywatnego
i pracy.

Wolnym strzelcem może zostać
każdy, kto ma w sobie siłę przebicia,
konieczną do pozyskiwania i realizacji
zleceń. Pracę jako freelancer można rozpocząć
już dziś, gdyż nie wymaga żadnych
kroków prawnych. Aby zarabiać,
wystarczy tylko numer NIP, nadawany
przez urząd skarbowy właściwy do miejsca
zamieszkania.

W swietle prawa

Wolni strzelcy są w rozumieniu polskiego prawa osobami
fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej. Forma
opodatkowania przewidziana dla takich osób zakłada konieczność
sporządzania każdorazowej umowy. Istnieją dwie formy
umów dla osób fizycznych i są to:

• umowa o dzieło,
• umowa zlecenia.

Umowa o dzieło wskazuje na konkretny efekt pracy, czyli
np. „stworzenie strony WWW”. Jeżeli „pozycjonujemy stronę
WWW”, pobierając co miesiąc opłatę, konieczne jest spisanie
umowy zlecenia, gdyż taka forma rozliczania przygotowana
jest do pracy ciągłej, która nie posiada ewidentnego efektu
w postaci dzieła.

Obie formy rozliczania z fiskusem są bardzo atrakcyjne
ze względów finansowych. Od umowy o dzieło przysługuje
tzw. koszt uzyskania przychodu. Dla działalności twórczej
w oparciu o prawo autorskie (projektowanie stron WWW)
jest to zazwyczaj 50%. Jest to kwota nieobjęta podatkiem
dochodowym od osób fizycznych.

Przykładowo, gdy do wypłaty jest 2500 zł brutto, pracownik
zatrudniony na umowę o pracę otrzyma 1412,33 zł, a ten
sam pracownik pracujący w oparciu o umowę o dzieło 2120 zł
(źródło: VAT.pl). Od umowy o dzieło nie są odprowadzane
składki ZUS. Umowa o dzieło ma pewne minusy, takie jak
brak zasiłku dla bezrobotnych czy ubezpieczeń zdrowotnych.

Więcej o sprawach prawnych związanych z pracą jako wolny
strzelec można przeczytać na stronach internetowych serwisów
podatkowych, gdzie zawarto ogromną ilość materiałów
na ten temat.

Firmy współpracujące z wolnymi strzelcami preferują
faktury VAT nad wszelkie umowy, ponieważ wiąże się to
z brakiem konieczności odprowadzania podatków za zleceniobiorcę.
Wielu wolnych strzelców zakłada w związku z tym
firmy. Założenie firmy podwyższa znacząco koszty i zmniejsza
uzyskiwane dochody w porównaniu do pracy na umowę
o dzieło czy o umowę zlecenie.

Daje jednak w zamian pewne
korzyści, takie jak np. wliczanie w koszty uzyskania przychodu
zakupu sprzętu czy oprogramowania. Czyli pozwala w praktyce
na pomniejszenie kwoty, od której należy odprowadzić
podatek dochodowy.

Atuty i wady

Nakreślenie
różnych aspektów
pracy wolnego strzelca
pozwoliło nam
dobrnąć do miejsca,
w którym podsumowujemy
zalety jego
pracy w stosunku
do pracownika zatrudnionego
na umowę
o pracę:

• Wolny strzelec zarabia, kiedy pracuje. Pracuje, kiedy chce.
• Pracownik w firmie może wziąć urlop lub pójść na chorobowe. Wówczas nie
  pozostaje bez środków do życia.
• Pracownik pracuje 8 godzin i zapomina o pracy.
• Wolny strzelec może realizować kilka zleceń naraz, pracować ponad normę.
• Pracownik dostaje zawsze ustaloną pensję, która rzadko w bardzo znaczny
  sposób zależy od wyników jego pracy.
• Praca na własny rachunek stanowi doskonałe źródło motywacji.
• Zarobki wolnych strzelców mogą sięgać 6 średnich krajowych i więcej.

Wolny strzelec ma nienormowany czas pracy. Wielu programistów woli pracować w nocy, kiedy łatwiej się skupić. Jednak pracując w domu, jest się
tak naprawdę niestety cały czas w pracy. Dlatego profesja wolnego strzelca nie pozwala nigdy na 100% relaks w czasie wolnym. Unormowanie czasu pracy i wydzielenia sfery prywatnej jest więc koniecznością, ale to już temat na zupełnie
inny artykuł.

Ponieważ w domu nikt nie będzie cię zmuszał do wstania do pracy, jak również
nie wymaga przystąpienia od razu do pracy, wielu wolnym strzelcom nie udaje się realizacja wcześniej określonych planów. W istocie okazuje się, że ogromna ilość czasu marnowana jest na czynności niezwiązane z pracą – przeglądanie
internetu, czy – o zgrozo – granie. Zaletą pracy w domu jest jednak możliwość oderwania się w każdej chwili od pracy
i np. pójścia na spacer z psem.

Wpasowanie się w tryb pracy w domu może być trudne, stąd niektórzy
wolni strzelcy decydują się na wynajem biura w mieście. To rozwiązanie nie jest
tanie, gdyż za lokal taki trzeba co miesiąc zapłacić. To zmusza do pracy nie tylko
na siebie, ale także na biuro. Pracując w domu, można było nie realizować
żadnych zleceń miesiącami i nie było to problemem. Tutaj stały dostęp zleceń jest
kluczowy do utrzymania rentowności przedsięwzięcia.

Są jednak pewne, niezaprzeczalne zalety tego rozwiązania. Czas spędzony
w biurze jest poświęcany wyłącznie pracy i tylko na niej powinieneś się koncentrować, nie będąc rozpraszany
przez domowników ani inne sprawy
domowe.

Wolny strzelec pracuje także u klienta.
Spotkania z klientami powinieneś traktować
jako godziny spędzone na pracy i wliczać je do wyceny zlecenia. Szanuj
swój czas, ograniczając liczbę spotkań zgodnie z realnymi potrzebami. Warto
wziąć pod uwagę, że dojazd gdziekolwiek zajmuje nierzadko 1-2 godziny.

Na jedno spotkanie można więc stracić i 3-6
godzin. To dużo. Jeżeli zdecydujesz się na biuro w mieście,
będziesz dysponował miejscem, w którym będzie można spotkać się
z klientem. Warto także o tym pamiętać.

Wymagane umiejętności

Zanim skupimy się na metodach pozyskiwania zleceń, konieczne będzie
określenie wymaganych umiejętności wobec wolnego strzelca. Bynajmniej nie
chodzi tutaj tylko o umiejętności w zakresie
tworzenia stron WWW!

Zawód wolnego strzelca polega na
promowaniu własnej osoby. Oczywiście
nie ma się co do tego zabierać bez podstawowej wiedzy. Poświęćmy
więc chwilę na określenie, jakiego typu zleceń mógłbyś się podjąć w pierwszej
kolejności.

Należy tu wziąć pod uwagę, że
wszystkie nowo nabyte techniki wymagają
doszlifowania. Oczywiście nie ma nic złego w szkoleniu się podczas wykonywania
projektu, bywa to jednak zgubne. Jeżeli specyfikacja zlecenia obejmuje wiele kwestii, których nie potrafisz wykonać
od razu, może się okazać, że przeznaczasz
na projekt nieproporcjonalnie dużo swojego czasu. A to oznacza, że może się
on stać nieopłacalny.

Warto zatem zadać pytanie, czy
freelancer musi umieć wszystko. Z pewnością
nie. Należałoby tutaj przypomnieć o podziale projektantów stron WWW na
tych, którzy idą w stronę grafiki i tych, których głównym atutem będzie znajomość technik i języków programowania.
Grupa nastawiona na grafikę będzie w stanie wykonać zlecenia z dziedziny
artystycznych: prezentacje samochodów, rozrywka czy witryny np. dla architektów
wnętrz. Lecz to umiejętność programowania pozwala na uzyskanie większego
wynagrodzenia za projekt.

Zazwyczaj na grafiku spocznie rola opracowania projektu
graficznego i elementów wykonanych we
Flashu, ale już nie napisania kodu witryny.
Grupa programistów ma zatem znacznie większe pole do popisu. Umiejętności
ukierunkowane na programowanie pozwalają na tworzenie sklepów internetowych,
wortali z systemami obsługi użytkowników czy serwisów firmowych
obdarzonych dodatkową funkcjonalnością. Takie zlecenia opiewają z reguły na
znacznie wyższe kwoty.

Przez ostatnie lata wytworzyła się
jeszcze trzecia grupa wolnych strzelców,
którzy zajmują się głównie promocją
witryn. Zakres ich usług obejmuje pozycjonowanie,
tworzenie funkcjonalnych i użytecznych witryn, a także obsługę
reklamy banerowej i kontekstowej. Wszystkie grupy webmasterów
muszą bardzo dobrze znać podstawowe języki, czyli XHTML i CSS. Konieczna
jest też świetna znajomość programu Adobe Photoshop, i dotyczy to zarówno
grafików, jak i programistów. Z kolei aby móc tworzyć grafikę w Flashu, konieczne
jest poznanie oprogramowania Adobe Flash oraz narzędzi do tworzenia grafiki
3D (3DS Max, Maya, Blender).

Wiedza wymaga od programistów
powinna być jednak bardziej rozległa.
Lista języków programowania wykorzystywanych
do tworzenia stron WWW może na początku onieśmielać:

• PHP/ASP.NET/JSP/Ruby/Perl/Python plus
  biblioteki i różnego rodzaju systemy
  szablonowe, np. Smarty (PHP), czy
  frameworki, np. Rails (Ruby);
• JavaScript;
• XML;
• SQL.

Techniki:

• AJAX, który wymaga znajomości XML
  i JavaScript wraz z XMLHttpRequest.

Bazy danych:

• MySQL/PostgreSQL/SQLite/MsSQL.

Zagadnienia poboczne:

• Apache (.htaccess, mod_rewrite).
• Shell (wget, cron, tar).

W pracy webmastera konieczne jest
ponadto przestrzeganie zasad funkcjonalności,
użyteczności oraz standardów sieciowych. W przypadku większych
serwisów istotny staje się aspekt projektowania
wydajnych aplikacji.

Oprócz zagadnień technicznych pozwalających
na stworzenie strony WWW,
konieczna jest też wiedza z zakresu marketingu
i public relations. Wolny strzelec
musi umieć rozmawiać z klientem,
przekonywać go do usług i określonych
rozwiązań.

Freelancer nie ma nad sobą pracodawcy,
szefa czy kierownika. Wszystkimi
jego działaniami kieruje wyłącznie
chęć realizacji zleceń i samodoskonalenia
się. Ważne jest zatem umiejętne
dobieranie zleceń z uwagi na ich
opłacalność, a także odpowiednie rozłożenie
ich w czasie, tak by wszystkie
zlecenia były możliwe do zrealizowania
w ustalonym terminie.

Etapy realizacji projektów

Do realizacji zlecenia konieczne jest wykonanie poszczególnych
etapów:

1. Ustalenie potrzeb
2. Przygotowanie specyfikacji
3. Projekt graficzny
4. Cięcie szablonu, budowa podstawowych szablonów witryny
5. Programowanie, budowa szablonów pobocznych i związanej
   z nią grafiki
6. Testy
7. Poprawki
8. Wdrożenie
9. Wynagrodzenie

Kolejność w każdym przypadku musi zostać zachowana.
Projekt graficzny jest najważniejszym etapem realizacji
projektu. Jeżeli umowa zostanie spisana przed wykonaniem
projektu graficznego, brak akceptacji ze strony klienta może
być kłopotliwy. Bardzo możliwe, że nie uda nam się przedstawić
propozycji, która zadowoli klienta. Z drugiej strony, klient
może wycofać się z realizacji projektu po tym, jak zaproponujesz
mu grafikę. Jeżeli nie masz umowy, twoje wysiłki nie
zostaną w żaden sposób wynagrodzone.

Przygotowanie dokładnej specyfikacji zlecanych prac jest
kluczowym elementem zabezpieczającym obie strony przed
niekontrolowanym rozrostem funkcjonalności. Klient podczas
realizacji projektu z pewnością będzie sobie życzył dodatkowych
funkcji. Jeżeli nie zostały one określone w specyfikacji,
powinieneś rozpatrzyć podwyższenie końcowego wynagrodzenia
lub wykonanie dodatkowego zlecenia korygującego.

Poprawki w zakresie obowiązującej funkcjonalności należy
wykonywać bezpłatnie. Philip Kotler, guru marketingu i autor
biblii „Marketing” twierdzi, że szybką naprawą błędów produktu
jesteśmy w stanie wyrobić sobie dodatkowe pozytywne
odczucia u klienta. Klient zadowolony chętniej wraca ponownie,
a także promuje twoje usługi wśród innych.

Jest to istotne, ponieważ informatyka jest jedną z tych
dziedzin, gdzie błędy projektowe są nieuniknione. Z góry
wiadomo, że projekt będzie zawierał błędy, a już szczególnie
wówczas, gdy pewne jego fragmenty zostały napisane
specjalnie dla klienta.

Wyceny

Cena za realizację projektu powinna być ustalana na
podstawie liczby roboczogodzin poświęconych na wykonanie
czynności. Jeżeli w ramach projektu znajduje się kopia
autorskiego oprogramowania, wówczas do ceny należy dodać
koszt wstępny takiego programu wraz z jego wdrożeniem.
Polityka cenowa różni się bardzo w zależności od
umiejętności i doświadczenia. Stawki za roboczogodzinę
zaczynają się od 30 zł netto, kończąc w okolicach 100 zł netto.

Wykonywanie zleceń znacznie poniżej ustalonych stawek
nazywane jest psuciem rynku, czyli sztucznym zaniżaniem
ceny w celu osiągnięcia wysokiego popytu na własne usługi.
Jest to działanie szkodliwe, gdyż najczęściej nie uwzględnia
kosztów ponoszonych przez innych wolnych strzelców na
zakup legalnego oprogramowania, profesjonalnego sprzętu
czy wynajmu powierzchni.

Zaliczki

Większość agencji interaktywnych pobiera zaliczki
w momencie rozpoczęcia prac nad zleceniem. Kwoty różnią
się w zależności od firmy i wynoszą ok. 25 – 40% wartości
zlecenia. Aby pobrać zaliczkę, konieczne jest spisanie umowy
o dzieło lub wystawienie faktury na zaliczkę. Jeżeli nie prowadzisz
działalności gospodarczej, konieczne będzie spisanie
umowy.