Premierze najnowszej odsłony Firefoksa towarzyszyła próba ustanowienia rekordu Guinnessa. Sprawdźmy, czy ogromne zainteresowanie nowym wydaniem przeglądarki to tylko efekt zabiegów promocyjnych czy też uznanie dla wprowadzonych w niej zmian.
W dniu premiery Firefoksa (17 czerwca) Mozilla zorganizowała akcję o nazwie Dzień Pobierania, mającą na celu ustanowienie rekordu Guinnessa związanego z ilością pobrań danego programu w ciągu jednej doby od premiery. Próba zakończyła się sukcesem. W ciągu pierwszych 24 godzin od premiery przeglądarkę dostępną na stronie Mozilli pobrało 8002530 internautów. Dodatkowe informacje na temat ustanawiania rekordu są dostępne na stronie http://www.spreadfirefox.com/pl/worldrecord.
Podczas blisko trzech lat prac nad nową odsłoną Firefoksa programiści wprowadzili ponad 15 tysięcy poprawek. Konstrukcję przeglądarki oparli o silnik Gecko 1.9, charakteryzujący się m.in. lepszą zgodnością ze standardami, zwiększoną wydajnością oraz mniejszym zapotrzebowaniem na pamięć. Zachowana została filozofia rozwoju produktu. Ma on stanowić sprawne narzędzie do przeglądania stron WWW, którego potencjał użytkownicy mogą w zależności od potrzeb zwiększać sięgając po liczne rozszerzenia.
Instalacja
Produkt Mozilli przeznaczony dla użytkowników systemów Windows, Linux i Mac OS X jest dostępny w ponad czterdziestu wersjach językowych, obejmujących również język polski. Nie może natomiast być uruchamiany pod kontrolą Windows 98, Me i NT. Rozmiar pliku zawierającego wersję instalacyjną programu dla systemów z rodziny Windows nie przekracza 8 MB. Gdy podczas instalacji wykryta zostanie poprzednia wersja Firefoksa, zachowane zostają dotychczasowe ustawienia (m.in. zakładki). Rozszerzenia, które nie są zgodne z nową wersją przeglądarki są wyłączane.
Interfejs użytkownika
Wygląd Firefoksa jest dostosowany do systemu operacyjnego, w którym przeglądarka jest uruchamiana. Na pierwszy rzut oka widoczne jest odświeżenie przycisków znajdujących się na pasku narzędzi. Przycisk „Wstecz”, umożliwiający przejście do poprzednio otwartej strony, jest obecnie większy od przycisku „Do przodu”, ponieważ jest częściej używany przez internautów. Użyteczna jest też możliwość zmiany szerokości paska adresu i pola wyszukiwania informacji.
Narzędzia przeznaczone do regulowania stopnia powiększenia wyświetlanej strony wpływają nie tylko na tekst, lecz również na pozostałe elementy. Osoby przyzwyczajone do powiększania wyłącznie tekstu mogą skorzystać z takiej możliwości zaznaczając stosowną opcję. Wybrane ustawienia są zapamiętywane i stosowane w odniesieniu do danej domeny.
W trybie pełnoekranowym automatycznie ukrywane są paski narzędzi. Użytkownicy mogą ponadto korzystać z funkcji zaznaczania kilku oddzielnych fragmentów tekstu jednocześnie (podczas zaznaczania należy przytrzymać klawisz Ctrl).
Próba zamknięcia przeglądarki w sytuacji, gdy otwartych jest kilka kart owocuje nie tylko wyświetleniem komunikatu umożliwiającego potwierdzenie lub anulowanie decyzji, ale również stwarzającego możliwość zapisania informacji o otwartych stronach przed zamknięciem przeglądarki. Po jej ponownym uruchomieniu przywracany jest układ kart i ich zawartość.
Inteligentny pasek adresu
Bardzo ważnym usprawnieniem jest zastosowanie nowego, inteligentnego paska adresu. Dotychczas podczas wpisywania adresu użytkownik mógł liczyć na podpowiedź w postaci adresów odwiedzonych stron, rozpoczynających się od wprowadzonego ciągu znaków. Obecnie Firefox prezentuje adresy, które zawierają daną frazę w dowolnym miejscu adresu. Jeśli więc odwiedzaliśmy wcześniej np. stronę www.magazynyinternetowe.pl, to wystarczy wpisać słowo „internetowe”, aby w podpowiedzi pojawił się pożądany adres.
Warto podkreślić, że w ramach podpowiedzi prezentowany jest nie tylko adres strony, ale również jej ikona i tytuł. Przeglądarka wykorzystuje adresy znajdujące się w zakładkach, a także na liście odwiedzonych serwisów. Uwzględnia przy tym zarówno zawartość adresu, jak i tytuł danej witryny. Analizuje też etykiety opisujące zakładki. Proponowane adresy są układane z wykorzystaniem informacji o tym jak często dana strona jest odwiedzana i kiedy była ostatnio otwarta. W miarę upływu czasu pasek adresu coraz lepiej dostosowuje się do potrzeb użytkownika. Osoby, którym nie spodoba się nowe rozwiązanie mogą sięgnąć po rozszerzenie Oldbar, które przywraca klasyczny pasek adresu.
Zakładki i historia
Ikona gwiazdki, stanowiąca element paska adresu, pozwala na szybkie zachowanie adresu przeglądanej strony w bazie zakładek. Wystarczy jedno kliknięcie, aby adres znalazł się na liście tzw. nieprzypisanych zakładek. Dwukrotne kliknięcie powoduje otwarcie okna, w którym można usunąć zakładkę, zmienić jej nazwę, wybrać folder, w którym ma być zachowana, a także przypisać do niej istniejące lub nowe etykiety. Stosowanie etykiet ułatwia sprawowanie kontroli nad zakładkami. Każdą z nich można bowiem przypisać w ten sposób do wielu kategorii. Pozwala to nie tylko szybko wyszukiwać adresy stron opisanych daną etykietą, ale również otwierać je jednocześnie w kolejnych kartach.
Do zarządzania informacjami o przeglądanych stronach i serwisach dodanych do zakładek wykorzystywana jest Biblioteka. Można w niej również zapisywać wyniki wyszukiwania w postaci inteligentnych folderów, które są automatycznie aktualizowane wraz z pojawieniem się nowych wpisów na liście zakładek i odwiedzonych witryn. Z tego mechanizmu korzystają domyślne foldery prezentujące najczęściej odwiedzane serwisy oraz te, które zostały ostatnio dodane do listy zakładek. Z poziomu Biblioteki możliwe jest też zachowanie kopii zapasowej zakładek lub wyeksportowanie jej do pliku w formacie HTML.
Dodatki do przeglądarki
Możliwość korzystania z różnego rodzaju dodatków do przeglądarki w postaci rozszerzeń i motywów jest wielkim atutem Firefoksa. Mozilla deklaruje, że przygotowano już ponad 5 tysięcy tego typu elementów. Dotychczas, aby uzyskać do nich dostęp, należało otworzyć stosowną stronę. Obecnie mogą być wyszukiwane bezpośrednio z poziomu narzędzia do zarządzania dodatkami.
Użytkownik poza tytułem i ilustracją otrzymuje krótki opis, ocenę danego elementu oraz informacje o tym z jakiego rodzaju dodatkiem ma do czynienia. Może kliknąć przycisk przeznaczony do zainstalowania dodatku lub też uzyskać bardziej obszerne informacje. Nowością jest możliwość wykorzystania wspomnianego narzędzia do szybkiego włączania i wyłączania wtyczek (np. Flash, QuickTime, Java).
Bezpieczeństwo
Klikając ikonę witryny stanowiącą element paska adresu można uzyskać informacje o danym serwisie. W przypadku gdy połączenie jest szyfrowane, prezentowane są informacje o tożsamości strony oraz potwierdzenie tożsamości, o ile serwis wspiera protokół EV SSL.
Istotne znaczenie mają zabezpieczenia ostrzegające przed serwisami związanymi z phishingiem oraz rozpowszechniającymi szkodliwy kod. Firefox korzysta z aktualizowanej co pół godziny bazy dostarczanej przez Google, dzięki której blokuje dostęp do niebezpiecznych witryn przed ich wyświetleniem. W stosownym komunikacie proponuje powrót do bezpiecznej strony głównej.
W bardziej przyjazny sposób funkcjonuje mechanizm umożliwiający zapamiętywanie haseł. Dotychczas Firefox wyświetlał okno z propozycją zapamiętania hasła, wymagające podjęcia decyzji w celu kontynuowania pracy. Obecnie tego typu zachęta pojawia się w formie paska informacyjnego i nie blokuje okna przeglądarki. Użytkownik może podjąć decyzję o zapamiętaniu hasła po zalogowaniu, gdy upewni się, że wpisał poprawne dane.
Pobieranie plików
Moduł odpowiedzialny za pobieranie plików oferuje możliwość zatrzymywania procesu pobierania plików i wznawiania go w dogodnym momencie, nawet po ponownym uruchomieniu przeglądarki. Pozwala łatwo sprawdzić kiedy pobrano plik, przejść do folderu, w którym został umieszczony, a także skopiować adres źródłowy lub przejść do strony, z której pozyskano plik.
Użyteczne jest też okno do wyszukiwania plików oraz możliwość zaznaczania kilku wpisów jednocześnie, np. w celu ich usunięcia z listy. Warto też zauważyć, że podczas pobierania plików informacje o ich ilości oraz przewidywanym czasie zakończenia tej operacji są prezentowane na pasku statusu przeglądarki.
Inne usprawnienia
Wygodniejsze stało się przeglądanie zasobów serwerów FTP. Zawartość folderów jest prezentowana w bardziej czytelny sposób, a ponadto istnieje możliwość sortowania plików w oparciu o takie kryteria jak nazwa, rozmiar, czy data ostatniej modyfikacji.
Interesującym rozwiązaniem jest możliwość wykorzystania aplikacji internetowych do obsługi wybranych protokołów sieciowych. Można np. skonfigurować przeglądarkę w taki sposób, aby odnośniki mailto: były otwierane za pomocą serwisów internetowych przeznaczonych do obsługi poczty elektronicznej. Tego typu usługi są dostępne dla wybranych witryn, zarejestrowanych w Firefoksie 3. Twórcy aplikacji internetowych mogą ponadto korzystać z nowych funkcji przeglądarki, aby umożliwić użytkownikom pracę z aplikacjami webowymi również w trybie offline. Dodano też mechanizmy związane z obsługą profili kolorów, aczkolwiek są one domyślnie wyłączone.
Szybkość, elastyczność i bezpieczeństwo
Firefox 3 ma wszelkie predyspozycje do tego, aby umocnić pozycję rynkową tej przeglądarki. Zapewnia lepsze wsparcie dla standardów, nowe mechanizmy związane z bezpieczeństwem, a ponadto jest wygodniejszy w obsłudze. W dobie aplikacji internetowych istotne znaczenie ma też wyraźnie odczuwalny wzrost wydajności, zwłaszcza w odniesieniu do skryptów JavaScript.
Mozilla zwraca też uwagę na mniejsze zużycie pamięci i wyeliminowanie błędów związanych z wyciekami pamięci. Na uznanie zasługuje wsparcie dla webmasterów, zarówno w odniesieniu do zastosowanych technologii, jak i w zakresie rozszerzeń użytecznych dla tej grupy użytkowników. Mamy zatem do czynienia z szybkim i bezpiecznym narzędziem, które dzięki dużej elastyczności architektury i licznym dodatkom może być w szerokim zakresie dostosowywane do potrzeb internautów. Zdecydowanie warto się z nim zapoznać, nawet jeśli w początkowej fazie mogą pojawić się problemy z brakiem zgodności niektórych dodatków znanych z poprzednich wersji Firefoksa.
