Podziel się plikami! Przegląd programów P2P

Bezpośrednia wymiana plików przez Internet, mimo kontrowersji wokół tego tematu, cieszy się niesłabnącą popularnością. Od czasów Napstera rozwój sieci P2P nabrał takiego tempa, że obecnie trudno nadążyć za coraz to nowszymi technikami dystrybucji plików.

Programy klienckie mnożą się, a i same sieci ewoluują w różnych kierunkach, tworząc odrębne struktury lub jednocząc się ramach wspólnych zasobów. Początkujący internauci mogą mieć trudny do rozstrzygnięcia dylemat, z jakiej sieci skorzystać i którą aplikację wybrać, aby pozyskać te zasoby, na których im najbardziej zależy. Oto krótka charakterystyka najważniejszych sieci P2P i towarzyszących im aplikacji klienckich.

eDonkey (ed2k)

Obecnie jedna z najdynamiczniej rozwijających się sieci P2P. Według szacunków skupia blisko milion użytkowników. Skierowana w szczególności dla posiadaczy stałych łączy o dużej przepustowości. Pozwala na jednoczesne pobieranie wielu plików, jednak z uwagi na rygorystyczne mechanizmy punktowania nowych użytkowników nie najlepiej sprawdza się w jednorazowych zastosowaniach (żeby mieć dobry download, trzeba najpierw długo uploadować). Najbardziej znane programy klienckie tej sieci to: eDonkey, eMule.

eMule

Program obsługujący trzy różne sieci: eDonkey (ed2k), Overnet i Kad, powstał w 2000 r. Przystosowany jest do sumarycznej wymiany dużych plików, takich jak filmy, programy, obrazy ISO czy albumy muzyczne (liczy się głównie liczba jednoczesnych sesji, a nie szybkość pobierania).

Użytkownik może dość precyzyjnie określić warunki poszukiwań, tzn. typ materiału, jak i jego parametry użytkowe – minimalną/maksymalną wielkość, jakość, rozszerzenie, a w przypadku multimediów także bitrate czy długość.

eMule nie nadaje się do okazjonalnego ściągania, bo obowiązuje w nim kredytowy system przywilejów: prawo do pobierania uzyskuje się dopiero wówczas, gdy samemu coś się udostępni (kredyty użytkownika nie są trzymane na jego komputerze, ale znajdują się na kontach innych użytkowników, więc nie da się niczego zmanipulować).

eMule to program rozbudowany i wygodny w obsłudze. Dysponuje polskojęzycznym interfejsem, graficznymi statystykami, systemem filtrów podwyższających bezpieczeństwo i anonimowość, kreatorem przepustowości, terminarzem, systemem bezpośredniej komunikacji (w tym IRC) i wieloma innymi rozszerzeniami, m.in. systemem zdalnego zarządzania poprzez komputer czy komórkę. Warto podkreślić, że program wolny jest od pasożytów. Nie ma w nim ukrytych trojanów czy adware\’u.

Od 2004 r. eMule obsługuje nowy rodzaj sieci P2P – Kad, która tym różni się od ed2k, że ma całkowicie rozproszony charakter, jest bezserwerowa (więcej na ten temat: http://kademlia.scs.cs.nyu.edu).

eMule to jeden z nielicznych klientów P2P, który może być zdalnie zarządzany. Aby uaktywnić taki tryb pracy, należy włączyć w ustawieniach usługę serwera (zakładka Serwer WWW), a następnie skonfigurować dostępne tam opcje – określić port, wybrać szablon kreacji, wprowadzić hasła dostępu i ewentualnie zatwierdzić kompresję przekazu.

Teraz w dowolnym komputerze podłączonym do sieci wystarczy otworzyć przeglądarkę i wprowadzić do niej adres lub numer IP własnego komputera wraz z numerem portu, przez który eMule komunikuje się z Internetem, np. {stala}http://195.114.180.166:4711{/stala}.

Posiadacze komórek, które mogą obsługiwać midlety Javy i mają 40 KB wolnej pamięci, także mogą zarządzać działaniami \”muła\”. Należy uaktywnić w programie usługę MobileMule, określić parametry dostępu – port, hasło, a następnie załadować do komórki moduł MobileMule i zalogować się do sieci. Więcej szczegółów znajdziemy pod adresem http://mobil.emule-project.net.

DirectConnect

Sieć o specyficznym działaniu. Wymaga podłączenia się do tzw. huba, a to z kolei pociąga za sobą konieczność zadeklarowania własnych zasobów, i to o wielkości odpowiadającej regulaminowi – nawet rzędu kilkudziesięciu GB. W tej sieci prym wiodą głównie dwie aplikacje: macierzysty DirectConnect i DC++.

DC++

W porównaniu z DirectConnect, DC++ ma więcej funkcji, nie wyświetla reklam i nie wymaga bibliotek .NET Framework. Program pośredniczy między użytkownikiem a wybranym hubem i pozwala na wymianę opinii oraz wyszukiwanie i wymianę plików.

Aby pozyskać coś z zasobów tej sieci, należy zdefiniować kilka kluczowych parametrów dostępu i identyfikacji, czyli nick, charakterystykę udostępnianych zasobów, rodzaj i przepustowość połączenia, strefę zrzutu, minimalne/maksymalne obciążenia, URL do listy publicznych hubów oraz ścieżki dostępu do własnych zasobów. Program zweryfikuje i przeliczy ciężar zadeklarowanej oferty (może to chwile potrwać) i dopiero wówczas pozwoli przyłączyć się do jakiegoś huba.

Przez DC++ będzie można nawiązać połączenie z wybranym hubem, otrzymać listę aktywnych użytkowników, przejrzeć udostępniane przez nich zasoby, nawiązać dialog z wybranymi klientami, dopisać ich do specjalnej listy ulubionych, sporządzić notatkę, bądź też wszcząć poszukiwania podając odpowiednie wartości – nazwa, rozmiar, typ pliku.

Szerokie kompendium wiedzy na temat sieci DirectConnect można znaleźć np. na stronach: http://www.directconnect.kom.pl lub http://www.searchengines.pl/directconnect.php3.

W jedności siła

Każda z sieci P2P ma swoje wady i zalety. Poza tym im więcej zasobów jest w stanie objąć zasięgiem kliencka aplikacja, tym lepsze może dać wyniki. Nic zatem dziwnego że w komputerach programistów powstają hybrydowe rozwiązania, które próbują w jednym programie skupić obsługę kilku sieci naraz. Do najciekawszych propozycji tego typu można zaliczyć takie aplikacje jak: Shareaza, Morpheus, MLdonkey, EeTee czy Xolox.

Shareaza

Wielojęzyczny klient obsługujący sieci eDonkey, BitTorrent, Gnutella i Gnutella2 (nowa wersja sieci Gnutella). Może pracować w trzech różnych trybach obsługi – prostym, zaawansowanym i eksperckim.

Standardowo znajdziemy tu precyzyjną wyszukiwarkę, odtwarzacz, moduł do katalogowania zasobów, szczegółowe raporty, filtry, opcje do limitowania przepustowości i zdalnej kontroli, a także skórki, różne dodatkowe wtyczki oraz wyjątkowo rozbudowany komunikator z możliwością określania różnych prywatnych informacji.

Zaletą Shareazy jest także zdolność przechwytywania zwykłych odsyłaczy (.zip, .exe, .rar itp.).

Morpheus

Program współpracuje z sieciami FastTrack, eDonkey, NeoNetwork, Gnutell i Gnutella2. Zaimplementowany system wyszukiwawczy Distributed Hash Table (DHT) pozwala uzyskiwać niemal stuprocentową poprawność trafień – dzięki odpowiedniej wymianie informacji o udostępnianych plikach przyspiesza się wyszukiwanie, natomiast możliwość określenia geograficznej lokalizacji użytkownika ułatwia klientowi dystrybucję materiałów.

Morpheus, za pomocą obecnego w systemie antywirusa, może poza tym od razu skanować ściągnięte materiały, pomagać w bezpośrednich dyskusjach, odtwarzać multimedia (wymagany Windows Media Player), blokować wybrane hosty oraz limitować przepustowość.

Z nietypowych zalet Morpheusza warto wymienić, że jest to chyba jedyny legalny klient P2P, który uzyskał aprobatę sądu w USA. Inna nietypowa cecha aplikacji polega na tym, że można ją zainstalować wyłącznie online. Niestety, program instaluje bez zgody użytkownika różne reklamowe (a może i szpiegowskie) komponenty.

BitTorrent

Charakterystyczną cechą tej sieci jest krótki okres aktywności torrentów – udostępniany plik zwykle szybko znika z pierwotnego adresu, wobec czego trzeba się spieszyć z pobraniem interesujących zasobów, które pozyskuje się nie poprzez wyszukiwarki dołączane do klientów, ale poprzez regularne monitorowane stron WWW gromadzących nowo publikowane torrenty, np. http://www.suprnova.org lub http://www.torrent.org.pl.

Najbardziej znane programy sieci BitTorrent to: Azureus, BitTorrent Experimental, BitTorrent++, ABC (Yet Another Bittorrent Client), TorrentStorm, BitComet, BitSpirit.

Azureus

Dwuplatformowy (Windows, Linuks), oparty na Javie i częściowo spolonizowany klient sieci BitTorrent. Aby go uruchomić w środowisku Windows, trzeba najpierw pobrać i zainstalować JRE (Java Runtime Environment).

Obsługa Azureusa nie nastręcza większych trudności, gdyż pomaga w tym prosty kreator. Jedną z najmocniejszych cech tego klienta jest drobiazgowy sposób przedstawiania segmentacji pliku, i to zarówno części już pobranych, jak i tych znajdujących się jeszcze w sieci. Program graficznie ilustruje dostępność poszczególnych fragmentów, kolorując z różnym nasyceniem poszczególne części pliku.

Klienta wyposażono także w specyficzny koszyk pobierania, do którego można przeciągać znalezione na stronach torrenty. Natomiast aby kontrolować bieżący transfer i nie zasłaniać jednocześnie ekranu oknem działającej aplikacji, można wywołać specjalny pasek z podstawowymi informacjami na temat bieżących zadań.

Program oferuje wiele różnych opcji i funkcji, m.in.: ukrywanie użytkownika, filtrowanie adresów, limitowanie transferów, ograniczanie połączeń, ustanawianie priorytetów, wybieranie portów itd. Co więcej, usługi klienta można dodatkowo poszerzyć, dogrywając różnego typu wtyczki, np. do zdalnej kontroli.

BitTorrent Experimental

Program działa szybko i stabilnie, a przy tym nie domaga się od użytkownika żadnych podpowiedzi – może za wyjątkiem wskazania miejsca, gdzie mają być zapisywane ściągane pliki. Kto ma ochotę na eksperymenty, może przydzielić temu klientowi zakres portów, określić rodzaj połączenia, przyhamować nieco pasmo wysyłania bądź ograniczyć liczbę przychodzących połączeń.

Program doskonale integruje się z każdą przeglądarką, przechwytuje automatycznie kliknięcia i szybko przystępuje do powierzonego mu zadania, nie obciążając zbytnio zasobów komputera.

FastTrack

Częściowo rozproszona sieć P2P, która składa się zarówno z wolniejszych klientów, jak i szybszych węzłów (SuperNodes). O statusie podłączonego komputera decyduje tu najczęściej sam program kliencki, a zależy to głównie od wydajności procesora i szybkości łącza. Sieć oferuje szeroki zakres zasobów, a programy klienckie pozwalają zazwyczaj precyzyjnie zdefiniować kryteria poszukiwań.

Nowi użytkownicy nie muszą przy tym czekać na zaadoptowanie, ani z góry udostępniać własnych materiałów. Sieć dobrze się sprawdza przy sporadycznych potrzebach i przy ściąganiu niewielkich plików (np. MP3). Najbardziej znane aplikacje FastTracka to: Kazaa Media Desktop (i jego liczne klony), iMesh, Grokster, Mammoth.

Kazaa Lite Rewolucja

Macierzystym klientem sieci FastTrack był i jest Kazaa Media Desktop, jednak ze względu na szpiegowskie ciągoty i reklamowe rozszerzenia program ten nigdy nie cieszył się wśród internautów wielką popularnością. Popularne są za to nakładki i mutacje Kazy, które nie zawierają spyware\’u – DietKazaa, RainKazaa, Clean Kazaa Media Desktop, K-Lite, K++, Kazaa Lite Rewolucja.

Niewątpliwie jedną z lepszych alternatyw Kazy jest najnowsza Rewolucja (wcześniej Kazaa Lite). Program ten daje użytkownikowi bardzo sprawny i wygodny mechanizm wyszukiwawczo-ściągający. Można precyzyjnie zdefiniować różne wartości dla poszukiwanych plików, takie jak: tytuł, autor, kategoria, typ, rozmiar itd.

Zaawansowane mechanizmy analizowania i kopiowania danych, takie jak Inteligent Downloads czy Distributed Self-Organising Network, pozwalają dynamizować proces pobierania i udostępniania zasobów stosownie do parametrów posiadanego łącza.

W Kazie, podobnie jak w eMule, istnieje system wynagradzania aktywnych użytkowników prawami szybszego dostępu – Participation Level. Jednak obowiązują mniej rygorystyczne reguły blokowania nowych użytkowników – aby okazyjnie coś ściągnąć, nie trzeba od razu być stałym bywalcem FastTracka.

Kazaa Rewolucja jest doskonale spolonizowana i dotyczy to zarówno interfejsu, jak i opcji konfiguracyjnych. Tym, którzy chcą dokładnie zapoznać się z wszystkimi walorami tej aplikacji, zachęcam do odwiedzenia strony http://www.kazaa.plug-in.pl.

Gnutella

Protoplasta rozproszonych sieci P2P, który po Napsterze przejął inicjatywę dystrybucji plików. Działania konkurencyjnych sieci osłabiły wprawdzie nieco tę strukturę, ale nadal dysponuje ona dużym potencjałem zasobów. Sieć przyjazna zarówno dla początkujących, jak weteranów. Dobrze sprawdza się w poszukiwaniach mało znanych i przestarzałych tytułów – sprzyja temu np. możliwość eksploatacji udostępnianych zasobów. Dwie czołowe aplikacje tej sieci to LimeWire i BearShare.

LimeWire Basic

Klient zbudowany w oparciu o Javę. Na stronie producenta znajdziemy dwie wersje tej aplikacji – darmową i płatną, które różnią się oczywiście zakresem oferowanych funkcji.

Każda z edycji posiada wygodną bibliotekę udostępnianych i ściągniętych zasobów, odtwarzacz MP3, konsolę do podglądania bieżących zadań (upload, download, przechodzące przez program zapytania), wielojęzyczny interfejs i rozbudowaną paletę warunków wyszukiwania, porównywalną do tej, jaką można znaleźć w Kazie.

Oprócz tego prosty kreator może pomóc w podstawowej konfiguracji, zestaw kolorowych szablonów umożliwi zmianę koloru interfejsu i czcionek, a wbudowany moduł komunikacyjny pozwoli wymienić się opiniami z innymi użytkownikami programu.

Wersja Pro ma ponadto różne warianty filtrowania adresów, narzędzia zwiększające anonimowość i moduł do zdalnej personalizacji. Posiadacze szybkich łączy mogą także (podobnie jak w Kazie) przekształcić swego klienta w UltraHosta. Obsługa programu nie nastręcza w zasadzie większych problemów, choć jak to bywa z aplikacjami napisanymi w Javie, można odczuć pewien dyskomfort braku integralności z systemem.

BearShare Free

Również tu dostępne są dwie wersje programu – darmowa i komercyjna (w darmowej jest kilka modułów reklamowych). Wzorowa lokalizacja pozwala wykorzystać cały dostępny potencjał, a przejrzysty interfejs sprzyja szybkiemu poruszaniu się po zasobach programu.

Można zadawać precyzyjne pytania, filtrować wyniki, wysyłać/odbierać jednocześnie pliki, automatycznie wznawiać niedokończone transfery, wyszukiwać alternatywne źródła, czatować, dostrajać przepustowość, chronić przed zagrożeniami, odgrywać multimedia, a także metodą eksploracji przeglądać zdalne zasoby udostępniane przez innych współużytkowników sieci.

Osoby, które bardzo intensywnie wykorzystują swój komputer do różnych zadań zainteresuje z pewnością fakt, że program ma opcję do automatycznego zaniżania priorytetu aplikacji. Gdy inne programy zażądają zasobów systemowych, mocy procesora lub przepustowości łącza, BearShare udostępni im je bez pytania o zbędne szczegóły (funkcja ta dostępna jest jedynie w wersji komercyjnej).

Eetee

Przewodnią rolą tego klienta jest ukrywanie IP użytkownika, tak aby nikt z zewnątrz nie był w stanie określić jego położenia. Program wykorzystuje do tego celu specjalny (zaprojektowany przez Suna) protokół komunikacyjny JXTA, który zapewnia oddzielenie danych identyfikujących użytkownika sieci od jego adresu IP.

Eetee to zarazem jeden z najprostszych i najbardziej prymitywnych klientów P2P. Jest w stanie współpracować z siecią Gnutella, OpenNAP, BitTorrent i eDonkey, a jego możliwości techniczne ograniczają się do kilku podstawowych opcji: wybór sieci, lokalizacja własnych zasobów, strefa zrzutu oraz limitowanie prędkości ściągania/pobierania plików (oddzielnie dla każdej z sieci).

W program wbudowano wyszukiwarkę z możliwością określania kategorii oraz monitor do podglądania bieżących procesów z możliwością zarządzania transferami (zatrzymaj, wznów, usuń, przejrzyj). Eetee jest napisany w Javie, zatem można go uruchomić zarówno na Linuksie, \”maku\”, jak i Windows.

Oporna Opera

Większość internautów zdążyła już docenić dobrodziejstwo wynikające z tzw. releasów, czyli aktywnych odsyłaczy prowadzących do konkretnych zbiorów, które podobnie jak standardowe linki można umieszczać i promować na stronach WWW lub grupach dyskusyjnych. O ile jednak Explorer czy Mozilla w miarę poprawnie rozpoznają te nietypowe odsyłacze ({stala}ed2k://{/stala}, {stala}sig2dat://{/stala}, {stala}magnet://{/stala}, {stala}torrent://{/stala}), o tyle popularna Opera już nie bardzo.

Można ją jednak przyuczyć, co ma robić w momencie kliknięcia odsyłacza zaczynającego się od jednego z powyższych ciągów. Cała sztuka polega na otwarciu w preferencjach Opery zakładki Programy i ścieżki i zdefiniowaniu tam odpowiednich skojarzeń.