Dziś kolej na następny rodzaj diagramów – diagramy czynności (zwany często diagramem aktywności). Diagramy czynności należą do jednych z bardziej złożonych elementów języka UML, jednak jako że kurs ten traktuje o podstawach, zostaną tu zaprezentowane wyłącznie najważniejsze jego elementy.
Diagramy czynności służą do opisywania
procesów, w których bierze udział kilka
obiektów. Jeśli nie mówi ci to zbyt wiele,
uzbrój się w cierpliwość, zaraz bowiem wszytko
stanie się jasne.
Podstawowe symbole
Jak już wiesz, w całym języku UML posługujemy
się elementami graficznymi. Nie inaczej jest
w przypadku diagramów czynności:
Prostokąt o zaokrąglonych rogach (rys. 1)
jest graficzną interpretacją czynności lub akcji
wykonywanego przez system. Mimo że akcja
i czynność są czym innym, symbol mają podobny
(czasami akcja jest w mniejszym prostokącie),
ale o tym dalej.
|
|
|
Romby (rys. 2) reprezentują miejsca, w których
podejmowana jest decyzja.
Koło zamalowane na czarno (rys. 3) oznacza
początek, a więc miejsce, w którym rozpoczyna
się przepływ sterowania.
Koło z czarną kropką (rys. 4) oznacza koniec,
czyli punkt zatrzymania wszelkich przepływów
sterowania.
|
|
|
|
Przekreślone koło (rys. 5) oznacza zatrzymanie
wybranego przepływu sterowania.
Strzałka (rys. 6) określa przepływ sterowania
pomiędzy dwoma zadaniami (akcjami).
Prosty diagram
Na rysunku 8 przedstawiony został bardzo
prosty diagram, prezentujący dwie czynności, jakie
wykonujemy, gdy chcemy zatelefonować, używając
telefonu komórkowego.
Diagram wydaje się na tyle prosty, że nie
wymaga tłumaczenia. Przyjrzyj się teraz diagramowi
9. Tutaj sprawdzamy, czy mamy dany numer
w książce telefonicznej. Jeśli nie, dodajemy go. Na
końcu dany numer wybieramy.
Na tym diagramie widać sposób użycia elementu
decyzyjnego. Kolejność wykonywania czynności
zmienia się w zależności od spełnienia pewnego
warunku, tutaj obecności szukanego numeru
w książce telefonicznej. Jeśli go nie ma, przed
wykonaniem telefonu dodajemy numer do książki
telefonicznej.
|
|
|
Akcja a czynność
Czynność jest bardziej ogólnym pojęciem,
w związku z czym jest podzielna i charakteryzuje
się dłuższym czasem wykonywania. Akcja jest
pojęciem szczegółowym, a co za tym idzie, niepodzielnym,
o krótkim czasie realizacji.
Na diagramach czynności używa się zazwyczaj
czynności, jednak czasami, zwłaszcza w sytuacji,
gdy diagram ma być specyfikacją programistyczną,
można skorzystać z akcji.
Jak widzisz, diagram ten do złudzenia przypomina
schematy blokowe służące do zapisu
algorytmów.
Współbieżność
Ostatnim elementem, omawianym przy okazji
diagramów czynności, będzie współbieżność.
Współbieżność jest jednoczesnym wykonywaniem
kilku czynności. Na rysunku 10 przedstawiony
został bardzo uproszczony schemat pobierania
pieniędzy z bankomatu.
|
|
|
Tu jednocześnie wykonywane
jest sprawdzanie salda, a więc możliwości
wypłacenia podanej kwoty. A także przeliczanie
pieniędzy, tak aby po dokonaniu pozytywnej weryfikacji
salda kwota była dostępna do wypłaty.
Jaki widzisz, elementy wykonywane współbieżnie
wyróżnia się kreską, która je niejako grupuje.
Na zakończenie
Diagram czynności zawiera więcej elementów,
niż zostało tu opisane. W artykule zawarliśmy jednak
te, które są najistotniejsze i najczęściej używane.
W kolejnej części cyklu zaprezentujemy diagramy
maszyny stanowej. Nie sprawią ci one problemu,
jeżeli dobrze opanujesz opisany w tym artykule
materiał. A więc ćwicz, ćwicz i jeszcze raz ćwicz.
