Ostatnio coraz częściej można usłyszeć o niezwykłym zjawisku, jakim jest sport elektroniczny. Jedni dostrzegają w cybersporcie milionowe zyski, inni z zachwytem prezentują sylwetki najlepszych zawodników. Zachęceni owymi metryczkami gracze spędzają coraz więcej czasu przy swoich maszynach, a socjolodzy zauważają, że przedstawiciele młodego pokolenia jeszcze bardziej oddalają się od rzeczywistości. Mówi się o e-sporcie, cybersporcie, v-sporcie lub netgamingu, myśląc o tym samym. No właśnie, o czym?
Popularne sporty elektroniczne
Quake
http://www.quake.com
Quake powstał w 2000 r. i jest jedną z najpopularniejszych serii FPS w historii. Gra
polega na pokonaniu przeciwnika przy użyciu rozmaitych broni (od strzelby po miotacz
plazmy). Wszystko osadzone jest gdzieś w przestrzeni kosmicznej, w nieokreślonej
przyszłości.
Do czasu Quake\’a 3: Arena głównym elementem rozgrywki
był tryb pojedynczy. Trzecia część również ma tryb singleplayer,
jednak głównym motywem gry stały się pojedynki w trybie multiplayer.
Gra ta wymaga niezwykłej precyzji, świetnej celności i odporności
na stres. Do tego wszystkie decyzje trzeba podejmować bardzo szybko,
bo nie wiadomo, gdzie pojawi się rywal. W październiku 2005 r. ukazała się
czwarta część serii, ale wielu profesjonalnych zawodników pozostało
przy starszej wersji.
Warcraft III
http://www.blizzard.com/war3
Warcraft III to jedna z najpopularniejszych i najlepszych gier strategicznych
czasu rzeczywistego (RTS). Została wydana przez firmę Blizzard
w roku 2002, będąc trzecią częścią popularnego cyklu Warcraft. Akcja Warcrafta
rozgrywa się w fantastycznym świecie Azeroth zamieszkałym przez elfy, orków oraz ludzi i opowiada o walce tych ras przeciwko inwazji pewnej demonicznej siły.
W trybie gry pojedynczej Warcraft nie jest grą dynamiczną.
Jako cybersport staje się jednak prawdziwym sprintem, w którym poza dobrą taktyką i pomysłowością wielkie znaczenie odgrywa także refleks i wyczucie zamiarów przeciwnika.
Przegramy, gdy przeciwnik zburzy nasze wszystkie budynki albo zablokuje nam dostęp do surowców.
Unreal Tournament
http://www.epicgames.com
Unreal Tournament to konkurent gry Quake III: Arena. UT jest pierwszą grą z serii Tournament, nastawioną na tryb multiplayer (do dziś powstały trzy części: 2003, 2004 i UT 3). Gra ta zdobywała fanów poprzez alternatywny tryb strzału we wszystkich broniach oraz niespotykaną grywalność. Producent wyposażył UT w możliwość uruchomienia mutatorów, czyli dodatkowych
opcji urozmaicających grę.
Podobnie jak w przypadku Quake\’a, organizowane są turnieje zmagań w Unreal Tournament, zarówno na szczeblu amatorskim, jak i profesjonalnym. Odbywają się międzynarodowe rozgrywki,
w których polscy gracze osiągają znaczące sukcesy, m.in. trzykrotnie zdobyli złoty medal w trybie drużynowym w światowej lidze Clanbase NationsCup. Polscy gracze UT wiele
wolnego czasu poświęcają organizacji licznych turniejów czy spotkań LAN Party.
Need For Speed
http://www.easports.com
Need For Speed to seria gier wyścigowych wydawana
przez Electronic Arts już od 12 lat. Do wydania Need for Speed: Underground mogliśmy
się ścigać tylko z komputerowymi przeciwnikami, ale od siódmej części także z innymi internautami. Pod koniec ubiegłego roku została wydana najpopularniejsza obecnie część NFS: Carbon, w której najpopularniejszym trybem gry są wyścigi torowe.
Counter-Strike
http://www.counter-strike.net
Nieco innym rodzajem gry FPP jest dodatek do gry Half-Life – Counterz-
Strike. Naprzeciwko siebie stają dwie pięcioosobowe drużyny (bywają też gry przy mniejszej lub większej liczbie zawodników). Jedna grupa wciela się w terrorystów, druga w antyterrorystów (strony zmieniają się po każdej rundzie). W Counter-Strike\’u liczy się przede wszystkim współpraca między zawodnikami. Gra nie jest tak dynamiczna jak Quake, ale bardziej realistyczna.
Europejska część graczy uczestniczy w zawodach
starej wersji gry (Counter-Strike 1.6), zaś w Stanach Zjednoczonych grywa się niemal wyłącznie
w nową wersję (Source). Wśród większości graczy panuje opinia, że obie gry różnią się wyłącznie
drobnymi szczegółami.
Starcraft: Brood War
http://www.blizzard.com/broodwar
Ogromny sukces odniosła strategia czasu rzeczywistego Starcraft firmy Blizzard Entertainment i dodatek do niej Brood War. Fabuła gry została osadzona w odległym kosmosie, zamieszkanym przez trzy wrogie sobie rasy: Terranów, Zergów i Protossów.
Tryb multiplayer przyniósł firmie Blizzard olbrzymie zyski, zdobywając uznanie wśród milionów graczy.
Udostępnia on za pośrednictwem internetu, bez żadnych dodatkowych opłat, możliwość gry wieloosobowej, łącząc użytkownika z jedną z czterech kontynentalnych i darmowych sieci serwerów Battle.net. Istnieje również możliwość gry drużynowej, gdzie dwóch lub więcej graczy jest połączonych w jedną drużynę. Obecnie najwyższy poziom prezentują gracze koreańscy (choć wśród progamerów są także Polacy). Poza Koreą działają również inne ligi graczy, jak np. PGTour czy WGTour. Gra się w nich na zestawie wcześniej
ogłoszonych map. Najczęściej ligi takie mają swoje serwery, które mają zapewniać uczciwą rywalizację.
Począwszy od wersji 1.08 gracze mają możliwość zapisywania powtórek swoich rozgrywek, które potem mogą być odtwarzane na każdej innej kopii gry. Umożliwia to m.in.
studiowanie taktyk innych graczy. Fani stworzyli także wiele aplikacji, które mają za zadanie analizę powtórek i tworzenie na ich podstawie statystyk rozgrywki. Zawierają
one takie informacje jak liczba wykonanych akcji na minutę (APM) czy kolejność budowania i trenowania jednostek.
FIFA Football
http://www.easports.com
Reguły gry są tutaj oczywiste – do rozgrywki stają dwie drużyny, a zadaniem gracza jest pokierowanie jedną z 510 drużyn
(z prawdziwymi nazwiskami piłkarzy oraz aktualnymi strojami). Futbol komputerowy
od realnego różni się czasem trwania meczu (dwunastominutowe pojedynki) oraz brakiem kontuzji.
Pro Evolution Soccer
http://www.konami.com
Pro Evolution Soccer jest grą trudniejszą od FIFA Football. To aplikacja bardziej realistyczna i wymagająca większego zaangażowania zawodników. Gracz oprócz normalnych spotkań, za które zdobywa punkty do rankingu KONAMI, może wziąć udział w pucharze – dołącza do grona ok. 200 zawodników, z których przeciwnicy są dobierani losowo. Każdy gracz z danej puli gra określoną liczbę spotkań, a na koniec sumuje się statystyki i według nich rozdziela zdobyte miejsca.
Trackmania: Nations
http://www.trackmanianations.com
Fani Formuły 1 mogą zagrać w wyprodukowaną przez studio NADEO Trackmanię i dodatek Nations, stworzony specjalnie na potrzeby Światowej Ligi Cybersportu (Electronic Sport World League). W Trackmanii ścigamy się pojazdami buggy o osiągach
zbliżonych nieco do bolidów Formuły 1. Z przeciwnikami nie mamy właściwie kontaktu
w czasie jazdy (wyścigi odbywają się bezkolizyjnie). Gra jest darmowa.
Sport elektroniczny to bardzo obszerna i elastyczna dyscyplina, w
skład której wchodzą setki tytułów gier komputerowych.
Ale wszyscy zgodnie podkreślają, że sport elektroniczny to przede
wszystkim ludzie. Rywalizacja pomiędzy nimi, ale także
współpraca i przyjaźń. Gry komputerowe są klejem utrzymującym
społeczność i tłem historii, którą piszą sami gracze. Komputery
można tutaj nazwać podwórkiem, na którym w zależności od
upodobań możemy pograć w różne gry.
Szachy, warcaby, go… Już najdawniejsze gry planszowe opierały się
na współzawodnictwie. Na początku lat 90. XX wieku ekrany
przyciągały wzrok graczy tak mocno, że na krótki czas zadowolili
się komputerowymi przeciwnikami. Wojowniczą naturę ciężko jednak
pokonać i szybko nadeszły czasy domowych turniejów Sensible
World of Soccer i prześcigania się w rekordach jak najszybszego
ukończenia Super Mario Bros. Mamy już więc odpowiedź na pytanie, jakie
gry zaliczyć można do nurtu cybersportu – takie, które
zaspokajają silnie rozwiniętą u graczy potrzebę rywalizacji, uznania
przez otoczenie i wyłonienia jednego, konkretnego zwycięzcy.
Historia współczesnego e-sportu wiąże się z grą Quake,
która – jako jedna z pierwszych – pozwalała na grupowe potyczki
zarówno w sieci lokalnej (LAN), jak i przez internet. Za datę
narodzin cybersportu uważa się 21 czerwca 1997 roku, kiedy to Dennis
\”Thresh\” Fong wygrał turniej Red Annihilation w Quake i jako nagrodę
odebrał Ferrari 328 GTS.
Motorem napędowym e-sportu była seria Quake, a z czasem także jej
główny konkurent – Unreal Tournament. Początki były ciężkie –
mizerne nagrody nie zachęcały, więc w grze liczyła się wyłącznie dobra
zabawa (niektórzy z łezką w oku wspominają dziś tamte czasy).
Sytuacja uległa diametralnej zmianie, kiedy id Software (producent
serii Quake) wespół z producentami sprzętu komputerowego
zdecydował się na organizację turnieju QuakeCon – pierwszych
zawodów w gry komputerowe z wielkimi, jak na ówczesne
czasy, nagrodami pieniężnymi. Pod koniec roku 1997 powstała organizacja
Cyberathlete Professional League, dzięki której cybersport
ruszył za oceanem pełną parą.
Obecnie podobnych lig znajdziemy na świecie setki, a za największe
zawody uchodzi World Cyber Games – impreza odwołująca się do
wzorów, według których organizowana jest
tradycyjna,sportowa olimpiada. WCG odbywa się co roku i wywodzi się z
Korei Południowej, w której sport elektroniczny przybrał formy
bardziej rozwinięte niż w USA. Działają tam m.in. stacje telewizyjne
poświęcone wyłącznie rozgrywkom esportowym.
Od roku 2000 także w Polsce
coraz częściej odbywają się różne zawody dla graczy. W roku 2005
wystartowała największa liga cybersportowa w Polsce – Heyah Logitech
Cybersport. Mecze rozgrywane są na żywo, w dużych salach (w Korei
Południowej rozgrywa się je nawet na stadionach olimpijskich), w
których publika może oglądać graczy siedzących przed
komputerami, a ich posunięcia śledzić na wielkich telebimach. Mniejsze
potyczki odbywają się np. w kafejkach internetowych, eliminacje
natomiast
w internecie.
Miło poczytać o wielkich turniejach, ale by wziąć w nich udział,
trzeba sporo poćwiczyć. Na czym polega trening w cybersporcie? Jeden z
najlepszych polskich graczy w Starcraft: Brood War (otrzymał licencję
progamera w Korei Południowej) – Krzysztof \”Nal_Draco\” Nalepka –
stwierdził, że po przejściu na profesjonalizm uczy się przede wszystkim
jak rozumieć mapy, buildy, timing i jak podjąć dobrą decyzję podczas
gry. W ciągu ostatnich kilku miesięcy zobaczył tysiące różnych
aspektów gry i jego zdaniem główną różnicą między
progamerami a amatorami jest rozumienie i kontrolowanie gry. Czołowi
gracze najpopularniejszego symulatora piłki nożnej na świecie – FIFA
Football – na trening konkretnych zagrań poświęcają około pięciu godzin
dziennie, a wieczorem w ramach rozrywki rozgrywają towarzyskie mecze z
innymi zawodnikami.
World Cyber Games
Światowe Igrzyska Cybernetyczne to międzynarodowy festiwal gier
komputerowych, prowadzony przez International Cyber Marketing z Korei
Południowej przy udziale firmy Samsung i rządu południowokoreańskiego.
Inne określenie to cyberolimpiada, bo ambicją organizatorów jest
wykreowanie WCG na komputerowy odpowiednik Igrzysk Olimpijskich.
Pierwsze WCG odbyły się w 2000 roku w Seulu, który gościł
również kolejne edycje imprezy. Od 2004 roku wielki finał WCG
odbywa się w różnych krajach: w 2004 roku w San Francisco, w
2005 w Singapurze, a w 2006 roku we włoskiej miejscowości Monza. W
ostatniej edycji wzięło udział około 800 graczy z całego świata. Gry
takie jak: Unreal Tournament 2004 i Project Gotham Racing 2 zostały
usunięte z dyscyplin WCG, a dodano gry strategiczne czasu rzeczywistego
na PC: Warhammer 40k: Dawn of War oraz Dead or Alive Ultimate. W Polsce
krajowe finały WCG od kilku lat organizowane są w Hali EXPO XXI wieku w
Warszawie.
Ostatnie eliminacje, które odbyły się 1 października 2005,
zostały zorganizowane w centrum handlowym Blue City w Warszawie. Gracze
rywalizowali ze sobą w grach: StarCraft: Brood War, Counter-Strike i
Warcraft III. Eliminacje w grze Need for Speed: Underground w tym roku
nie odbyły się. W roku 2005 rozegrany został ECG – European Cyber
Games, znany też jako Samsung Euro Championship. Łączna pula
nagród w tej edycji wynosiła ponad 150 tys. �. Polski klan
Counter-Strike – Pentagram G-Shock, zajął tam pierwszemiejsce w swojej
kategorii.
W roku 2006 polskie finały WCG zorganizowane zostały 9 września w
warszawskiej Galerii Mokotów. Zwycięzcy eliminacji online w
tegorocznych grach turniejowych: StarCraft: Brood War, Counter-Strike
1.6, Warcraft III, Need for Speed: Most Wanted i FIFA 2006 walczyli o
miejsca na podium i wyjazd na światowy finał do włoskiego miasta Monza.
22 października 2006 r. tytuł mistrza świata podczas finałów WCG
w grze Counter-Strike zdobył polski zespół Pentagram G-Shock.
Inne sukcesy Polaków w WCG to zajęcie 3 miejsca w grze
StarCraft: Brood War przez Artura \”BlackMan�a\” Michalaka na światowych
finałach w 2002 roku oraz 4 miejsce Krzysztofa \”IMKrzycho\” Sojki w Need
for Speed w 2005.
Warto czy nie warto?
Rozpoczęcie rywalizacji w którejś z elektronicznych dyscyplin
powinno być przemyślaną decyzją. To jeden z najbardziej uzależniających
sposobów spędzania czasu. Czy więc warto? 16-letni Maciej \”Av3k\”
Krzykowski z pewnością odpowiedziałby, że tak! Ten nastoletni gracz
został na początku lipca najmłodszym w historii cybersportu mistrzem
świata, w pięknym stylu wygrywając finał Quake\’a 4 z wielokrotnym
mistrzem świata, Rosjaninem Antonem \”Coollerem\” Singovem. W nagrodę
Av3k otrzymał 10 tys. dolarów, liczne nagrody rzeczowe oraz
oczywiście ogromny szacunek w całym społeczeństwie e-sportowców.
Ale \”tak\” na postawione pytanie odpowiadają nie tylko najlepsi…
Dla wielu cybersport to przede wszystkim świetna rozrywka i możliwość
poznania wielu interesujących ludzi. Na rozmaitych forach dyskusyjnych
odnalazłem też mnóstwo wypowiedzi, że nie warto, że gry online
to kompletna strata czasu, że grając w piłkę na podwórku można
choć poprawić kondycję, a przesiadywanie stale przed ekranem nie działa
najlepiej na nasze zdrowie. Jak widać, zdania są podzielone.
Przyszłość
Jak będzie wyglądał świat sportu elektronicznego za 5-10 lat? Portal
INTERIA.PL przeprowadził ostatnio sondę: czy e-sport powinien
oficjalnie zostać uznany za dyscyplinę sportową? Oczywiście można
traktować ją z lekkim przymrużeniem oka,a jednak to odpowiedź \”TAK\”
zebrała najwięcej głosów. Oglądanie na wspólnych
Igrzyskach Olimpijskich lekkoatletów, wioślarzy i graczy
komputerowych wydaje się na dzień dzisiejszy nieprawdopodobne…
Wszystko jednak wskazuje, że turniejów w różne gry
komputerowe będzie przybywać, nagrody wzrosną, a najlepsi zawodnicy,
podobnie jak dziś w Korei Południowej czy Japonii, staną się
rozpoznawalni na ulicach. Zobaczymy.
